6 ΜΗΝΕΣ ΠΕΙΝΑΣ

ειπαν οι γεροντες παϊσιος και ιωσηφ οτι θα εχουμε 5-6 μηνες πεινα και οτι με αυτο θα πληρωσουμε της αμαρτιες μας εκτος και αν μετανοησουμε [πραγμα που μεχρι στιγμης δεν το κανουμε ]. ο γεροντας εφραιμ ειπε να μαζεψουμε λιγα τροφιμα γιατι πλησιασε ο καιρος που θα τα χρειαστουμε. θα ειναι πολυ ασχημη η πεινα ισως και ποιο ασχημη και απο αυτην της κατοχης. ο μισος πληθυσμος ειναι φτωχος και ανημπορος να προμηθευτη τροφιμα η οτι αλλο θα του χρειαστει το ασχημο εξαμηνο οπως φαρμακα, νερο, πετρελαιο ξυλα, νερο κλπ.ενα ακομα ασχημο θα ειναι οι χιλιαδες η τα εκκατομυρια των αλλοθρησκων που βρισκονται στην ελλαδα.ο γεροντας ειπε θα γινουν κλεψιες πλιατσικο βιασμοι φονοι και ενα σωρο ασχημα πραγματα. ο ιδιος παρακαλαει μερα νυχτα την παναγια αλλα ο χριστος και ΘΕΟΣ μας εχει αφηση τα πραγματα να προχωρησουν και δεν τα σταματαει πλεον.μονο οι προσευχες μας μπωρουν να τα σταματησουν η να τα αλλαξουν πραγμα που δεν γεινεται, το ξαναγραφω.καλο ειναι να εχεται και καμια καραμπινα για μπωρειτε να βρειτε λιγο κρεας για την οικογενεια σας εκεινο τον καιρο [κανα πουλι κανα λαγο η οτι αλλο υπαρχει] υπαρχουν πολλες λιστες στο ιντερνετ για το τι μπωρειτε να προμηθευτιτε για τετοια περιοδο μια τετοια λιστα υπαρχει και στο http://orthodoxhpisth.eu θα επανελθω μολις υπαρξουν νεοτερα.. Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος Δεν εξετάζεται ο τόπος, αλλά ο τρόπος της προσευχής Και αν είσαι έξω, κραύγαζε και λέγε “ελέησέ με”, χωρίς να κινής τα χείλη, αλλά φωνάζοντας με την ψυχή σου˙ διότι ο Θεός μας ακούει και όταν σιωπούμε. Δεν εξετάζεται ο τόπος αλλά ο τρόπος της προσευχής. Ο Ιερεμίας βρισκόταν μέσα σε βόρβορο και προκάλεσε την προσοχή του Θεού˙ ο Δανιήλ ήταν μέσα σε λάκκο λιονταριών και κέρδισε την εύνοια του Θεού˙ ο ληστής σταυρώθηκε και δεν τον εμπόδισε ο σταυρός , αλλά του άνοιξε τον παράδεισο˙ τον εμπόδισε ο σταυρός , αλλά του άνοιξε τον παράδεισο˙ Ο Ιώβ ήταν στην κοπριά και έκανε σπλαχνικό τον Θεό˙ ο Ιωνάς βρισκόταν στην κοιλιά του κήτους και τον άκουσε ο Θεός. Και αν είσαι σε λουτρό, να προσεύχεσαι, και αν είσαι σε δρόμο, και αν είσαι στο κρεββάτι, όπου και αν βρίσκεσαι, να προσεύχεσαι. Είσαι ναός του Θεού, να μη ζητάς τόπο˙ διάθεσι μόνο χρειάζεται. Και αν παρουσιασθής σε δικαστή, να προσεύχεσαι˙ όταν οργίζεται ο δικαστής, να προσεύχεσαι. Η θάλασσα ήταν μπροστά , οι Αιγύπτιοι πίσω, ο Μωυσής στη μέση˙ η στενότητα του χώρου ήταν μεγάλη, αλλά μεγάλο ήταν το πλάτος της προσευχής. Πίσω τους κατεδίωκαν οι Αιγύπτιοι, μπροστά ήταν η θάλασσα, στη μέση η προσευχή˙ και τίποτε δεν έλεγε ο Μωυσής ˙ και του λέγει ο Θεός˙ “Γιατί φωνάζεις σε μένα;” ( Εξ. 14,1 ) . Το στόμα βέβαια δε μιλούσε, η ψυχή όμως φώναζε. Και συ λοιπόν, αγαπητέ, όταν παρουσιασθής σε δικαστή που οργίζεται πάρα πολύ, που τυραννάει, που απειλεί με τις πιο μεγάλες απειλές και σε άλλους δημίους που κάνουν το ίδιο, προσευχήσου στο Θεό και προσευχόμενος τα κύματα ηρεμούν. Ο δικαστής είναι εναντίον σου; Εσύ να καταφεύγης στον Θεό. Ο άρχοντας είναι κοντά σου; Εσύ κάλεσε τον Κύριο. Μήπως είναι άνθρωπος για να πας σε κάποιον τόπο; Ο Θεός είναι πάντοτε κοντά. Αν θέλης να παρακαλέσης κάποιον άνθρωπο, ερωτάς τι κάνει, κοιμάται, ασχολείται ˙ και αν έχη υπηρεσία , δε σου απαντάει. Στο Θεό όμως δε συμβαίνουν τίποτε από αυτά. Όπου και αν πας και Τον καλέσης, ακούει˙ ούτε ασχολία, ούτε μεσίτης, ούτε υπηρέτης εμποδίζει. Πες, “ ελέησέ με” και αμέσως ο Θεός έρχεται κοντά σου˙ διότι λέγει˙ “ Ενώ εσύ μιλάς, θα πω˙ Να, εγώ είμαι παρών” ( Ης. 58, 9 ) . Πω, πω, λόγος γεμάτος από καλωσύνη! Δεν περιμένει να τελειώσης την προσευχή σου, και παίρνεις τη χορήγησι. ( Εις την επίλυσιν της Χαναναίας, ΕΠΕ 33, 466-472. PG 52, 457-459) Συχνή προσευχή Αλλά επειδή είμαστε και άνθρωποι και είναι φυσικό να πέσουμε και σε ραθυμία, γι’ αυτό όταν περάση και η πρώτη και η δεύτερη και η τρίτη ώρα μετά την προσευχή και δης ότι η θερμότητα που είχες σιγά σιγά πηγαίνει να σβήση, τρέξε πάλι γρήγορα στην προσευχή και θέρμανε τη σκέψι σου που πάγωσε . Και αν το κάνης αυτό όλη την ημέρα , διαθερμαίνοντας τα ενδιάμεσα διαλείμματα με την πυκνότητα των προσευχών, δεν θα δώσης δικαίωμα στον διάβολο να εισχωρήση στους λογισμούς σου. Και αυτό που κάνουμε όταν γευματίζουμε και πρόκηται να πιούμε, που όταν βλέπουμε ότι κρύωσε το ζεστό νερό , το ξαναβάζουμε στη χύτρα για να ζεσταθή γρήγορα, αυτό ας κάνουμε και εδώ˙ τοποθετώντας την προσευχή στο στόμα μας, σαν πάνω σε κάρβουνα ας ανάβουμε πάλι τη σκέψι μας στην ευλάβεια και ας μιμούμαστε τους οικοδόμους. Εκείνοι, όταν πρόκηται να κτίσουν πλιθιά, επειδή δεν είναι σταθερό το υλικό, σφίγγουν την οικοδομή με μακριά ξύλα˙ και δεν το κάνουν αυτό σε αραιά διαστήματα , αλλά πυκνά, για να κάνουν με αυτά τα ξύλα πιο ανθεκτικό το δέσιμο των πλιθιών. Το δυνατό της αδιάλειπτης προσευχής Αυτό κάνε και συ˙ σφίγγοντας όλες σου τις βιοτικές πράξεις με τις συνεχείς προσευχές , σαν με ξύλινα ζωνάρια, περίφραξε από παντού τη ζωή σου. Αν λοιπόν ενεργής έτσι, και αν ακόμη φυσήξουν αμέτρητοι άνεμοι και πειρασμοί και στενοχώριες και κάποιοι αηδείς λογισμοί, και αν συμβή ο,τιδήποτε κακό, δεν θα μπορέση να γκρεμίση το σπίτι εκείνο που είναι στηριγμένο με τόσες πυκνές προσευχές. Και πώς είναι δυνατό, λέγεις, κοσμικός άνθρωπος, που είναι προσηλωμένος στο δικαστήριο, κάθε τρεις ώρες της ημέρας να προσεύχεται και να τρέχη στην εκκλησία; Είναι δυνατό και πολύ εύκολο˙ και αν δεν είναι εύκολο να πας στην εκκλησία, καθώς στέκεσαι εκεί μπροστά στις πόρτες και είσαι προσηλωμένος στο δικαστήριο, είναι δυνατόν να προσευχηθής˙ διότι δεν χρειάζεται τόσο φωνή, όσο σκέψι˙ ούτε έκτασι των χειρών, όσο τεντωμένη ψυχή˙ ούτε κάποια στάσι, αλλά πίστι˙ διότι και αυτή η Άννα δεν εισακούσθηκε επειδή έβγαλε δυνατή φωνή, αλλά επειδή φώναξε δυνατά μέσα στην καρδιά της. Διότι λέγει˙ “ Η φωνή της δεν ακουόταν”, αλλά την άκουγε ο Θεός. Το ίδιο έκαναν πολλές φορές και πολλοί άλλοι, και ενώ ο άρχοντας μέσα φώναζε, απειλούσε, έκαμνε άσεμνες χειρονομίες, μαινόταν, αυτοί στεκόμενοι μπροστά στις κλειστές πόρτες και λέγοντας λόγια προσευχής με το νου τους , όταν μπήκαν μέσα τον μετέβαλαν και τον καταπράυναν και τον έκανα ήμερο από άγριος που ήταν˙ και δεν εμποδίσθηκαν καθόλου ούτε από τον τόπο, ούτε από την ώρα, ούτε από τη σιωπή για την προσευχή αυτή. Η αγωγή του επιθυμητού Το θυμό λοιπόν έτσι μαλάκωνέ του, ώστε να γεννάη επιεικείς λογισμούς. Διότι όταν δεν το συγκινή τίποτε, όταν υπομένη τη ζημία, όταν δε χρειάζεται να υπηρετηθή, όταν δεν αγανακτή που τιμάται ο άλλος, από πού τότε θα οργίζεται; Είναι καιρός πλέον να έρθουμε στην επιθυμία. Σ’ αυτήν είναι διπλή και η σωφροσύνη και η βλάβη∙ πρέπει δηλαδή ούτε ο ίδιος ο νέος να πορνεύη, ούτε να πορνεύη σε κορίτσια. Λένε οι γιατροί ότι η επιθυμία αυτή εμφανίζεται με σφοδρότητα μετά την ηλικία των δεκαπέντε ετών. Πώς λοιπόν θα εμποδίσουμε αυτό το θηρίο; Τι θα κάνουμε; Ποιο χαλινό θα βάλλουμε σ’ αυτό; Δεν ξέρω άλλο παρά μόνο το χαλινάρι της γέεννας. Πρώτα λοιπόν να το κρατάμε μακριά από τα αισχρά θεάματα και ακούσματα και ποτέ να μην πηγαίνει νέος ελεύθερος στο θέατρο. Αν όμως θέλη την τέρψι του θεάτρου, αν βρούμε συνομήλικές του που να μην πηγαίνουν στο θέατρο, να τους παρουσιάζουμε σαν παράδειγμα, ώστε να συγκρατηθή μιμούμενο αυτούς . Διότι τίποτε πραγματικά, τίποτε δεν κατορθώνει τόσο όσο η ζηλοτυπία. Και σε όλα αυτό να κάμνουμε σε κάθε περίπτωσι, και μάλιστα όταν είναι ζηλότυπο. Αυτό έχει πολύ μεγαλύτερη δύναμι και από το φόβο και τις υποσχέσεις και από όλα τα άλλα. Οι αβλαβείς τέρψεις σαν αντιστάθμισμα. Έπειτα να φροντίζουμε να βρούμε γι’ αυτό άλλες αβλαβείς τέρψεις. Να το οδηγούμε σε άγιους άνδρες , να του προσφέρουμε άνεσι. Να το τιμούμε με πολλά δώρα , ώστε να μπορή η ψυχή του να υπομονή την ατιμία από την απαγόρευση να πάη στο θέατρο. Και αντί των θεαμάτων εκείνων πρόσφερέ του ευχάριστα διηγήματα, περιπάτους σε λιβάδια και επισκέψεις σε λαμπρά οικοδομήματα. Και ύστερα να κατηγορούμε τα θεάματα εκείνα του θεάτρου λέγοντας: « παιδί μου, τα θεάματα εκείνα δεν είναι για ελεύθερους ανθρώπους, το να βλέπη κανείς γυναίκες να γυμνώνονται και να λένε αισχρά λόγια. Δος μου την υπόσχεσί σου ότι εκεί δε θα ακούσης άσχημο λόγο και ότι δε θα πης και πήγαινε∙ αλλά δεν μπορεί εκεί να μην ακούσης αισχρό λόγο. Είναι ανάξια για τα μάτια σου τα όσα γίνονται εκεί». Συγχρόνως με τα λόγια αυτά που θα του λέμε να το φιλούμε και να το αγκαλιάζουμε και να το σφίγγουμε στην αγκαλιά μας, δείχνοντάς του έτσι την αγάπη μας. Με όλα αυτά να το μαλακώνουμε… …Να το μιλάμε για τη βασιλεία των ουρανών και για εκείνους τους παλιούς που έλλαμψαν με τη σωφροσύνη τους και των μη χριστιανών και των Χριστιανών, και συνέχεια με αυτά να κατακλύζουμε τα αυτιά του… Είναι φωτιά που χρειάζεται λάδι Φωτιά είναι η προσευχή και ιδιαιτέρως όταν αναπέμπεται από νηφάλια και φλογισμένη ψυχή. Αλλά η φωτιά αυτή για ν’ αγγίξη τις ουράνιες αψίδες χρειάζεται λάδι˙ και λάδι της φωτιάς αυτής δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ελεημοσύνη. Χύνε λοιπόν το λάδι άφθονο, για να αισθάνεσαι χαρά για το κατόρθωμά σου και να κάνης τις προσευχές σου με περισσότερο θάρρος και μεγαλύτερη προθυμία . Διότι, όπως δεν μπορούν να προσευχηθούν με θάρρος εκείνοι που δεν έκαναν κανένα καλό, έτσι και αυτοί που κατόρθωσαν κάτι και έρχονται ύστερα από την δίκαιη πράξι να προσευχηθούν, κάνουν την προσευχή τους με μεγαλύτερη προθυμία, γεμάτοι χαρά από την ανάμνησι του κατορθώματος. Για να γίνη λοιπόν και σ’ αυτό πιο δυνατή η προσευχή μας, επαγρυπνώντας ο νους μας στις προσευχές από την ανάμνησι των κατορθωμάτων, ας ερχώμαστε στις προσευχές με την ελεημοσύνη και ας θυμώμαστε με ακρίβεια όλα αυτά που λέχθηκαν. Και πάνω από όλα τα άλλα, σας παρακαλώ, να διατηρήτε συνέχεια στο νου σας εκείνη την εικόνα που είπα, ότι δηλαδή οι φτωχοί στέκονται μπροστά στις πόρτες των ναών αναπληρώνοντας εκείνη την ανάγκη της ψυχής, την οποία αναπληρώνει η βρύσι στο σώμα. Αν λοιπόν θυμώμαστε συνέχεια αυτό, καθαρίζοντας συνεχώς τη σκέψι μας, θα μπορέσουμε να αναπέμπουμε καθαρές τις προσευχές μας και να αποσπάσουμε μεγάλη παρρησία από το Θεό , ώστε να επιτύχουμε τη βασιλεία των ουρανών με τη χάρι και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού… ( Εις το ρητόν «Έχοντες δε το αυτό πνεύμα της πίστεως» Γ’ ΕΠΕ 27, 386. PG 51, 301-302 ) Από το βιβλίο: «ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Χρυσοστομικός Άμβων Ε΄ Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ Τα νεύρα της ψυχής» Έκδοσις Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου Νέα Σκήτη Αγ. Όρους Γράμματα από την εξορία / Επιστολή «προς διακόνισσα Πενταδία» Η διακόνισσα Πενταδία, χήρα του υπάτου Τιμασίου, έχει λάβει τρεις επιστολές- 94,104,185. Ανήκει στις συνεργάτριες που μετά την εξορία του Αγίου υπέστησαν διωγμούς και εξευτελισμούς, τους οποίους όμως αντιμετώπισε με παρρησία και γενναιότητα. «Ασφαλώς και ήξερα από παλιά την αγάπη σου για μένα, την έβλεπα σε κάθε σου ενέργεια. Όμως από αυτά που μου έγραψες, την κατάλαβα ακόμα πιο καλά. Σε εκτιμώ λοιπόν και σε θαυμάζω, όχι τόσο που μου τα θύμισες, όσο που μου έγραψες τα δυσάρεστα που σου έχουν συμβεί. Αυτό αποτελεί απόδειξη ότι συνεχίζεις να μου έχεις εμπιστοσύνη, και να ενδιαφέρεσαι για όσα με αφορούν . Πράγμα που με κάνει να χαίρομαι , να ευφραίνομαι, να σκιρτώ, και, παρότι ζω σε τόσο μεγάλη ερημιά, να με παρηγορεί πολύ η γενναιότητα της ψυχής σου, η αντίσταση, η σταθερότητα της γνώμης σου, η πολλή σύνεση, η ειλικρίνεια και η μεγάλη παρρησία με την οποία κατήσχυνες τους αντίθετους και έδωσες στο διάβολο χτύπημα καίριο. Έτσι παραδειγμάτισες όσους αγωνίζονται για την αλήθεια, πετυχαίνοντας σπουδαία νίκη σαν γενναίος πολεμιστής, και στήνοντας τρόπαιο λαμπρό. Προσωπικά με γέμισες τόση χαρά κι ευχαρίστηση, που νομίζω ότι δε ζω πια σε ξένη, αφιλόξενη κι έρημη γη, αλλά είμαι εκεί μαζί σου και καμαρώνω της μεγάλης ψυχής σου την αρετή. Να χαίρεσαι και να ευφραίνεσαι που πέτυχες τέτοια νίκη, που αποστόμωσες εύκολα τέτοια θηρία, έφραξες τα λυσσασμένα τους στόματα, και έρραψες τις αδιάντροπες γλώσσες τους. Αυτή είναι η δύναμη της αλήθειας με την οποία αγωνίστηκες και υπέρ της οποίας θυσιάστηκες όχι λίγες φορές, ότι με λίγα μόνο λόγια τους συκοφάντες νικά. Αντίθετα το ψέμα όσα λόγια κι αν πει, με όποιες μορφές λόγου κι αν εκφραστεί, δεν αργεί να φυλλορροήσει, να εξαντληθεί και πιο αδύναμο από τον ιστό της αράχνης να φανεί. Να χαίρεσαι και να ευφραίνεσαι- δε θα πάψω να επαναλαμβάνω τα λόγια αυτά- να αισθάνεσαι ανδρεία και δυνατή, και να αντιμετωπίζεις με ειρωνεία κάθε σκευωρία που θα στήνουν εις βάρος σου αυτοί. Να ξέρεις ότι, όσο πιο άγριες διαθέσεις εκδηλώνουν, τόσο πιο βαθιές πληγές στον εαυτό τους προκαλούν, ενώ εσένα στο παραμικρό δε σε βλάπτουν, όπως τα κύματα δε βλάπτουν το βράχο, μόνο διαλύονται αυτά. Κι αυτοί διαλύουν τους εαυτούς τους, τους καθιστούν πιο ανίσχυρους, και συσσωρεύουν κατά της κεφαλής τους μεγάλες τιμωρίες και βαριές ποινές. Μη φοβάσαι καθόλου, όσο κι αν απειλούν, όσο κι αν τρίζουν τα δόντια και κατέχονται από μεγάλο θυμό, όσο κι αν οι διαθέσεις τους κατά της ζωής σου είναι φονικές, σαν άλλα άγρια θηρία έχουν πέσει σε βάραθρο κακίας φοβερό. Αυτός που σε γλύτωσε μέχρι τώρα από τις τόσες τους επιβουλές, , αυτός θα σε υπερασπιστεί γενναία, και θα ομολογείς, «αλλά ο Θεός έριξε πάνω τους τα βέλη του, και βρέθηκαν πληγωμένοι ξαφνικά» - Ψ. 68,8. Αυτό έγινε, και θα γίνει, και θ’ απολαύσεις πιο μεγάλη ανταμοιβή, θα τιμηθείς με πιο λαμπρό στεφάνι, ενώ αυτοί που αμετανόητα νοσούν, σε πιο μεγάλη κόλαση και τιμωρία θα παραδοθούν. Υπάρχει κάτι που παρέλειψαν στην εναντίον σου σκευωρία; Υπάρχει μηχαρορραφία που να μη μετήλθαν επιχειρώντας να διαβάλουν τη γνήσια και σταθερή αφοσίωσή σου στο Θεό, και πιο πολύ τη γενναία και ανδρεία σου ψυχή; Οδήγησαν στην αγορά εσένα που πέρα από την Εκκλησία και το σπίτι δεν είχες πάει, από κει στο δικαστήριο, κατόπιν στη φυλακή. Ακόνισαν γλώσσες ψευδομαρτύρων, χάλκεψαν ξεδιάντροπες συκοφαντίες, οργάνωσαν δολοφονίες, έκαναν να ρεύσουν ποταμοί αιμάτων. Αφάνισαν παλικάρια με φωτιά και μαχαίρι, τραυμάτισαν πολλούς και σπουδαίους άντρες, τους υπέβαλαν σε βασανιστήρια, μύριες άλλες κακώσεις, γενικά έκαναν τα πάντα για να σε εκφοβίσουν, να σε εκβιάσουν, να σε αναγκάσουν να πεις τα αντίθετα από αυτά που είχε γνωρίσει και ιδεί. Και συ σαν αετός υψιπετής έσκισες τα δίχτυά τους, υψώθηκες στην ελευθερία που σου πρέπει, χωρίς καθόλου να εξαπατηθείς , και τους αποκάλεσες συκοφάντες για το έγκλημα της μεγάλης πυρκαγιάς , για το οποίο είχαν το θράσος οι ταλαίπωροι και άθλιοι να καυχηθούν. Αναλογιζόμενη όλα όσα πέρασες , την τόση ταραχή, τη συμφορά που σου προκάλεσαν, τη θύελλα, την τρικυμία που έφεραν, ότι σ’ αυτή την τρικυμισμένη θάλασσα έπλευσες γαλήνια συνειδησιακά, σύντομα θα φτάσεις στο λιμάνι του Θεού με τα στεφάνια τα λαμπρά» - 94. Από το βιβλίο: «ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ» Εισαγωγικά- Νεοελληνική απόδοση ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΟΤΤΑΔΑΚΗΣ ΕΚΔΟΣΗ «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ» Γέροντας Παϊσιος Διδαχές • «Εγώ από την υγεία μου δεν είδα κανένα καλόν, μόνον από τις αρρώστιες ωφελήθηκα. Επίστευα ότι θα κατακτούσα τον Παράδεισον με το σπαθί μου, αλλά ο Θεός με τις αρρώστιες μου έδειξε ότι με την ταπείνωση κατακτά κανείς τον Παράδεισον. Όταν ήμουν στα νοσοκομεία και είχα αιμοπτήσεις και μου έβαζαν σωλήνες στους πνεύμονες , σκεπτόμουν τι περνούσαν οι Μάρτυρες και ταυτόχρονα τα ζούσα, ενώ προηγούμενως μόνον τα εδιάβαζα, χωρίς να καταλαβαίνω τι περνούσαν. Οι θλίψεις είναι ωφέλιμες, γι’ αυτό ζητώ από τον Θεόν να μου δίνη υπομονή και αρρώστιες». • « “Λένε μερικοί, να κοινωνούμε μόνο μια φορά τον μήνα, για να μη μας γίνεται συνήθεια”, είπα στον Γέροντα. Και εκείνος μου απάντησε: “Δεν είναι σωστό αυτό, διότι και μία φορά τον χρόνο να κοινωνή κανείς, μπορεί να το πάρη σαν συνήθεια , ότι δικαιούμαι να κοινωνώ. Είχε έλθη ένα ιερέας , ο οπoίος μου είπε ότι αποφεύγει να λειτουργή συχνά, για να μη του γίνη συνήθεια. Τότε στενοχωρήθηκα πολύ, διότι όσο πιο τακτικά λειτουργή κανείς τόσο πιο περισσότερο πρέπει να διαλύεται συναισθανόμενος το μυστήριον, που επιτελεί. Πρέπει τακτικά να εξομολογούμεθα και να κοινωνούμε. Όταν ένας άνθρωπος αρρωστήση, παίρνει δύναμη με την μετάγγιση αίματος. Πόσον μεγαλύτερη δύναμη παίρνει ο άνθρωπος , όταν μεταγγίζεται μέσα του το θείον αίμα του Χριστού. Καμμιά φορά παρατηρήται αλλοίωσις στο πρόσωπο εκείνου, που κοινωνεί. Ακόμη συμβαίνει μερικές φορές, ο άνθρωπος να νοιώθη μεγαλύτερη χαρά, όταν δεν είναι πολύ καλά προετοιμασμένος για να κοινωνήση, διότι είναι πιο ταπεινός από άλλες φορές ,που έχει προετοιμασθή καλά”». • «Πώς έρχεται η συντριβή και η ταπείνωσις στην ψυχή του ανθρώπου, ερώτησαν τον Γέροντα και εκείνος αποκρίθηκε: « Ο Θεός από την πολλήν του αγάπη, δεν δίνει αμέσως την συντριβή και την ταπείνωση, αλλά με τον πάροδον της ηλικίας και το μεγάλωμα στην πνευματική ζωή. Και τούτο, διότι υπάρχει κίνδυνος, βλέποντας ο άνθρωπος την αχαριστία του προς τις ευεργεσίες, που του έχει κάνει ο Θεός, μπορεί να πέση στο άλλο άκρο του εγωισμού, που είναι η απόγνωση”. Και κάποια στιγμή μου είπε: “ Τα μάτια τα σωματικά είναι για να βλέπουμε τα κούτσουρα και τα δένδρα για να σκοντάφτουμε, ενώ με τα μάτια της ψυχής μπορεί ο άνθρωπος να βλέπη πολύ μακρυά, να βλέπη τι γίνεται στην Αμερική, στην Ιαπωνία και σε όλον τον κόσμο” ( Εννοούσε το χάρισμα της διοράσεως)» • «Τον ερώτησαν για την διαφορά μεταξύ της δικαιοσύνης του Θεού και της δικαιοσύνης των ανθρώπων και εκείνος τους είπε: “ Ναι, παιδί μου. Δικαιοσύνη των ανθρώπων είναι: Έφταιξες; Θα τιμωρηθείς. Δικαιοσύνη του Θεού είναι: Έκανες εκατό, χίλιους φόνους; Εάν μετανοήσης, σώζεσαι. Τώρα, τι θα γίνη με αυτούς , που επλήγησαν από τον φόνο; Εάν δείξουν υπομονή, θα αμειφθούν από τον Θεόν. Δικαιοσύνη των ανθρώπων είναι: Δύο άνθρωποι να μοιρασθούν στην μέση την κληρονομιά. Δικαιοσύνη του Θεού είναι: Εάν ζητήση τα τρία τέταρτα ή όλη την περιουσία, ο άλλος να δεχθή να πάρη μόνον το ένα τέταρτο ή τίποτε”. Και πρόσθεσε: “ Ο Θεός δεν στέλνει κανένα στην Κόλαση. Ο Θεός εδημιούργησε μόνον αγγέλους. Ο άνθρωπος απομακρύνεται μόνος του από τον Θεόν, και αυτό είναι η Κόλαση”». • «Το 1891 μερικοί λαϊκοί ρωτούσαν τον Γέροντα Παϊσιον τι να φηφίσουν στις εκλογές , που πλησίαζαν και εκείνος τους είπε: “ Αν δης τον τρελλό και τον μεθυσμένο να τσακώνονται, να κάτσεις στην άκρη, μην ανακατευθής. Ο διάβολος πολεμά τους πιστούς με τον οικουμενισμό, τους πλουσίους με τον μασωνισμό και τους φτωχούς, με τον κομμουνισμό”». • «Όταν ένα παιδί κάνη μια ζημιά, π.χ. σπάσει ένα ποτήρι, και ο πατέρας του δεν πάρει είδηση, το παιδί κλαίγοντας πηγαίνει και του λέγει: “Πατέρα, έκανα μια ζημιά, με συγχωρείς”. Τότε ο πατέρας του δεν το μαλώνει ούτε το χτυπά, αλλά το χαϊδεύει και του λέγει: “ Δεν πειράζει, παιδί μου”. Τότε το παιδί σκεπτόμενο από την μια την ζημιά, που έκανε και από την άλλη την αγάπη του πατέρα του, κλαίει από χαρά. Έτσι και ο άνθρωπος ,συναισθανόμενος αφ’ ενός την αμαρτωλότητά του, αφ’ ετέρου δε την άπειρη φιλανθρωπία και αγάπη του Θεού, κλαίει διότι ελύπησε τον Θεόν, κλαίει όμως και από χαρά και ευγνωμοσύνη προς Αυτόν. Και όσον περισσότερον συναισθάνεται την αμαρτωλότητά του και κλαίει, τόσον ο Θεός περισσότερον τον ελεεί και τον ευλογεί». • «Λίγο πριν κοιμηθεί εν Κυρίω είπε ο Γέροντας Παϊσιος: “ Ζούμε στον καιρόν της αποστασίας. Γι’ αυτό ο σώζων εαυτόν σωθήτω”». • «Την περίοδον των σεισμών στην Αθήνα, ο Γέρων Παϊσιος είχε πει: “Όπως οι γονείς κουνούν την κούνια του παιδιού τους για να κοιμηθή, έτσι και ο Θεός σείει την γη για να ξυπνήσουμε, να μετανοήσουμε”». • «Κάποιος λαϊκός επισκέπτης του είπε στον Γέροντα Παϊσιον ότι δεν πιστεύει στην ύπαρξη του Θεού. Και ο Γέροντας ρώτησε έναν αγριοκόκκορα, που περνούσε την στιγμή εκείνη: “ Εσύ τι ξέρεις για τον Θεό;”. Και ο αγριοκόκκορας έκραξε τρεις φορές . Επίσης ερώτησε κάποιο φίδι, που πλησίαζε εκείνη την ώρα την ίδια ερώτηση και το φίδι ανεβοκατέβασε τρεις φορές το κεφάλι του». • « Στα θέματα της πίστεως και στα θέματα της πατρίδος να είστε αμετακίνητοι και αυστηροί. Εκεί δεν χωράνε παζάρια». • « Μην περιμένετε αγάπη από τους άλλους. Πρώτα δείξε εσύ αγάπη στον συνάνθρωπό σου και ας είναι κακός, δεν πειράζει. Εσύ να δώσης πρώτος αγάπη και μετά θα λάβης από αυτόν». Από το βιβλίο: «ΓΕΡΩΝ ΠΑΪΣΙΟΣ Βίος διδαχές Προφητείες Θαύματα Π. Μ. Σωτήρχος ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Από το 1896 Οι δοκιμασίες στη ζωή μας Οἱ δοκιμασίες ποὺ μᾶς ἔρχονται εἶναι μερικές φορές ἡ ἀντιβίωση ποὺ δίνει ὁ Θεὸς γιὰ τὶς ἀρρώστιες τῆς ψυχῆς μας καὶ πολὺ μᾶς βοηθοῦν πνευματικά. Τρώει ὁ ἄνθρωπος ἕνα μαλακὸ σκαμπίλι καὶ μαλακώνει ἡ καρδιά του. Ὁ Θεὸς ξέρει φυσικὰ σὲ τί κατάσταση βρίσκεται ὁ καθένας μας, ἀλλὰ, ἐπειδὴ ἐμεῖς δὲν ξέρουμε, ἐπιτρέπει νὰ δοκιμασθοῦμε, γιὰ νὰ γνωρίσουμε τὸν ἑαυτό μας, νὰ βροῦμε τὰ πάθη ποὺ ὑπάρχουν κρυμμένα μέσα μας καὶ νὰ μὴν ἔχουμε παράλογες ἀπαιτήσεις τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως. Γιατί, καὶ νὰ παρέβλεπε τὰ πάθη μας καὶ νὰ μᾶς ἔπαιρνε ὅπως εἴμαστε στὸν Παράδεισο, καὶ ἐκεῖ πάλι θὰ δημιουργούσαμε προβλήματα. Γι’ αὐτὸ ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει στὸν διάβολο νὰ δημιουργῆ ἐδῶ πειρασμούς, γιὰ νὰ μᾶς ξεσκονίζουν, ὥστε νὰ ταπεινωθῆ καὶ νὰ ἐξαγνισθῆ ἡ ψυχή μας μὲ τὶς θλίψεις, ὁπότε μετὰ μᾶς χαριτώνει. Ἡ πραγματικὴ χαρὰ γεννιέται ἀπὸ τὴν πίκρα ποὺ γεύεται κανεὶς μὲ χαρὰ γιὰ τὸν Χριστὸ ποὺ πικράθηκε, γιὰ νὰ μᾶς σώση. Ὁ Χριστιανὸς πρέπει νὰ χαίρεται ἰδιαίτερα, ὅταν τὸν βρίσκη κάποια δοκιμασία, χωρὶ νὰ ἔχη δώσει ὁ ἴδιος ἀφορμή. Λέμε καμμιὰ φορὰ στὸν Θεό: «Θεέ μου, δὲν ξέρω τί θὰ κάνης, ἐν λευκῷ σοῦ παραδίδω τὸν ἑαυτό μου, γιὰ νὰ τὸν κάνης ἄνθρωπο». Ὁπότε καὶ ὁ Θεὸς παέι νὰ μὲ κάνη ὄχι μόνον ἄνθρωπο ἀλλὰ ὑπεράνθρωπο καὶ ἀφήνει τὸν διάβολο νὰ’ ρθῆ νὰ μὲ πειράξη καὶ νὰ μὲ ταλαιπωρήση. Τώρα μὲ τὸν καρκίνο βλέπω τὰ τερτίπια του καὶ γελάω. Βρὲ τὸν διάβολο! Ἐσεῖς ξέρετε μὲ τὶ σαπούνι πλένει ὁ διάβολος τὸν ἄνθρωπο, ὅταν ὁ Θεὸς ἐπιτρέπη νὰ τὸν περιάξη, γιὰ νὰ δοκιμασθῆ; Μὲ τοὺς ἀφροὺς τῆς κακίας του. Ἔχει καλὸ ..... σαπούνι! Ὅπως ἡ γκαμήλα βγάζει ἀφρούς, ὅταν θυμώνη, ἔτσι κάνει καὶ ὁ διάβολος σὲ τέτειες περιπτώσεις. Καὶ μετὰ τρίβει τὸν ἄνθρωπο, ὄχι γιὰ νὰ φύγουν οἱ λεκέδες του καὶ νὰ ἐξαγνισθῆ, ἀλλὰ ἀπὸ κακία. Καὶ ὁ Θεὸς ὅμως ἀφήνει τὸν διάβολο νὰ τρίβη τὸν ἄνθρωπο, ἴσα-ἴσα μέχρι νὰ φύγουν οἱ λεκέδες καὶ νὰ καθαρίση. Ἄν ἄφηνε νὰ τὸν τρίψη ὅπως τρίβουν τὰ ροῦχα, θὰ τὸν ξέχιζε. -Γέροντα, μποροῦμε νὰ λέμε γιὰ τοὺς διάφορους πειρισμοὺς ποὺ συμβαίνουν στὴν ζωή μας ὅτι αὐτὸ ἦταν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ; -Ὄχι, νὰ μὴν μπερδεύουμε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μὲ τὸν πειρασμὸ καὶ μὲ ὅσα φέρνει ὁ πειρασμός. Ὁ Θεὸς ἀφήνει τὸν διάβολο ἐλεύθερο μέχρις ἑνὸς σημείου νὰ πειράξη τὸν ἄνθρωπο, καὶ τὸν ἄνθρωπο τὸν ἀφήνει ἐλεύθερο νὰ κάνη τὸ καλὸ ἤ τὸ κακό. Δὲν φταίει ὅμως ὁ Θεὸς γιὰ τὸ κακὸ ποὺ θὰ κάνη ὁ ἄνθρωπος. Ὁ Ἰούδας λ.χ. ἦταν μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἦταν θέλημα Θεοῦ νὰ γίνη προδότης; Ὄχι, ἀλλὰ ὁ ἴδιος ὁ Ἰούδας ἐπέτρεψε στὸν διάβολο νὰ μπῆ μέσα του. Κάποιος εἶπε σὲ ἕναν ἱερέα: «Πάτερ, σὲ παρακαλῶ, κάνε ἕνα Τρισάγιο γιὰ τὸν Ἰούδα». Ἦταν δηλαδὴ σὰν νὰ ἔλεγε: «Ἐσὺ, Χριστὲ, εἶσαι ἄδικος· ἔτσι ἦταν τὸ θέλημά Σου, νὰ Σὲ προδώση ὁ Ἰούδας· γι’ αὐτὸ τώρα βοήθησέ τον». Μετρημένες εἶναι οἱ περιπτώσεις ποὺ ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς νὰ δοκιμασθοῦν μερικοὶ εὐλαβεῖς, γιὰ νὰ ἔρθη σὲ συναίσθηση κάποιος ποὺ ἔχει ἄσχημη ζωὴ καὶ νὰ μετανοήση. Αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι ἔχουν διπλὸ μισθό. Δίνει δηλαδὴ ὁ Θεὸς τὴν δυνατότητα σὲ μερικοὺς οἱ ὁποῖοι μὲ τὶς δοκιμασίες ποὺ περνοῦν ἐξοφλοῦν σ’ αὐτὴν τὴν ζωὴ ἁμαρτίες καὶ γκρινιάζουν παράλογα, νὰ βοηθηθοῦν ἀπὸ τὴν ὑπομονὴ αὐτῶν ποὺ, ἐνῶ δὲν ἔσφαλαν, ταλαιπωροῦνται, ἀλλὰ δὲν γογγύζουν. Ἄς ὑποθέσουμε ὅτι ἕνας πολὺ καλός, πολὺ εὐλαβής, οἰκογενειάρχης βρίσκεται στὸ σπίτι του μὲ τὴν οἰκογένειά του καὶ ξαφνικὰ γίνεται σεισμὸς καὶ πέφτει τὸ σπίτι, πλακώνει ὅλη τὴν οἰκογένεια καὶ μετὰ ἀπὸ φοβερὴ ταλαιπωρία πεθαίνουν ὅλοι. Γιατὶ τὸ ἐπέτρεψε αὐτὸ ὁ Θεὸς; Γιὰ νὰ μὴ γογγύζουν οἱ ἄλλοι ποὺ φταῖνε καὶ τιμωροῦνται. Γι’ αὐτὸ, ὅσοι σκέφτονται τοὺς μεγάλους σταυρούς τῶν δικαίων, ποτὲ δὲν στενοχωριοῦνται γιὰ τὶς δικὲς τους μικρὲς δοκιμασίες. Βλέπουν ὅτι, ἐνῶ ἔσφαλαν στὴν ζωὴ τους, ἐν τούτοις ὑποφέρουν λιγώτερο ἀπὸ τοὺς δικαίους, γι’ αὐτὸ λένε σὰν τὸν καλὸ ληστὴ[10]. «Αὐτοὶ δὲν ἔκαναν τίποτε καὶ ὑπέφεραν τόσο· ἐμεῖς τί πρέπει νὰ πάθουμε;». Δυστυχῶς ὅμως μερικοὶ μοιάζουν μὲ τὸν ληστὴ ποὺ σταυρώθηκε ἐξ ἀριστερῶν τοῦ Χριστοῦ[11] καὶ λένε: «Πήγαιναν μὲ τὸν σταυρὸ στὸ χέρι καὶ δὲς τί ἔπαθαν!». Ὑπάρχουν καὶ περιπτώσεις –αὐτὲς πολὺ σπάνιες- ποὺ ἐπιτρέπει ὁ Θεὸς ἀπὸ ἀγάπη νὰ βρίσκουν μεγάλες δοκιμασίες μερικοὺς πολὺ ἐκλεκτοὺς ἀγωνιστές, γιὰ νὰ τοὺς στεφανώση. Αὐτοὶ εἶναι μιμητὲς τοῦ Χριστοῦ. Βλέπετε, στὴν Ἁγία Συγκλητική, ἐπειδὴ βοηθοῦσε πνευματικὰ πολλὲς ψυχὲς μὲ τὶς νουθεσίες της, πῆγε ὁ διάβολος νὰ τὴν ἐμποδίση ἀπὸ αὐτὸ τὸ ἔργο. Τριάμισι χρόνια ἔμεινε ἄφωνη ἀπὸ τὴν ἀρρώστια της[12]. Ἄλλοτε πάλι κάποιος πραγματικὸς μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ ζητάει ὡς χάρη ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ συγχωρήση σφάλματα τῶν συνανθρώπων του, νὰ τοὺς ἀπαλλάξη ἀπὸ τὴν δικαία Του ὀργή, καὶ νὰ τιμωρηθῆ αὐτὸς ἀντὶ αὐτῶν, ἐνῶ δὲν φταίει ὁ ἴδιος. Αὐτὸς πολὺ συγγενεύει μὲ τὸν Θεὸ καὶ πολὺ συγκινεῖ τὸν Θεὸ ἡ μεγάλη αὐτὴ ἀρχοντική ἀγάπη τοῦ παιδιοῦ Του. Ἐκτὸς δὲ ἀπὸ τὴν χάρη ποὺ τοῦ κάνει καὶ χαρίζει τὰ σφάλματα τῶν ἄλλων, ἐπιτρέπει νὰ ἔχη καὶ μαρτυρικὸ τέλος, κατὰ τὸ ἐπίμονο αἴτημά του. Συγχρόνως ὅμως τοῦ ἑτοιμάζει καὶ τὸ καλύτερο ἀρχοντικὸ παραδεισένιο παλάτι μὲ ἀκόμη μεγαλύτερη δόξα, διὸτι πολλοὶ ἄνθρωποι τὸν εἶχαν ἀδικήσει μὲ τὴν κατ’ ὄψιν κρίση τους, ποὺ νόμιζαν ὅτι ὁ Θεὸς τὸν τιμώρησε γιὰ τὶς δικές του ἁμαρτίες. 10.Βλ. Λουκ.23,39 κ.ἑ. 11.Ὅ.π. 12.Βλ. Ὁ Μέγας Συναξαριστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας,τόμος 1ος , σ.145-248. Ἀπόσπασμα ἀπό τίς σελίδες 200-203 τοῦ βιβλίου: ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Δ΄ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ» Η μετά θάνατον ζωή Οι υπόδικοι νεκροί -Γέροντα, όταν πεθάνη ο άνθρωπος, συναισθάνεται αμέσως σε τι κατάσταση βρίσκεται; Ναι, συνέρχεται και λέει «τι έκανα;», αλλα «φαϊντά γιόκ[1]», δηλαδή δεν οφελεί αυτό. Όπως ένας μεθυσμένος, αν σκοτώση λ.χ. την μάνα του, γελάει, τραγουδάει, επειδή δεν καταλαβαίνει τι έκανε, και, όταν ξεμεθύση, κλαίει και οδύρεται και λέει «τι έκανα;», έτσι και όσοι σ' αυτήν την ζωή κάνουν αταξίες είναι σαν μεθυσμένοι. Δεν καταλαβαίνουν τι κάνουν, δεν αισθάνονται την ενοχή τους. Όταν όμως πεθάνουν, τότε φεύγει αυτή η μέθη και συνέρχονται. Ανοίγουν τα μάτια της ψυχής τους και συναισθάνονται την ενοχή τους, γιατί η ψυχή, όταν βγη από το σώμα, κινείται, βλέπει, αντιλαμβάνεται με μια ασύλληπτη ταχύτητα. Μερικοί ρωτούν πότε θα γίνη η Δευτέρα Παρουσία. Για τον άνθρωπο όμως που πεθαίνει γίνεται κατά κάποιον τρόπο η Δευτέρα Παρουσία, γιατί κρίνεται ανάλογα με την κατάσταση στην οποία τον βρίσκει ο θάνατος. - Γέροντα, πως είναι οι κολασμένοι; - Είναι υπόδικοι, φυλακισμένοι, που βασανίζονται ανάλογα με τις αμαρτίες που έκαναν και περιμένουν να γίνη η τελική δίκη, η μέλλουσα κρίση. Υπάρχουν βαρυποινίτες, υπάρχουν και υπόδικοι με ελαφρότερες ποινές. - Και οι Άγιοι και ο ληστής[2]; - Οι Άγιοι και ο ληστής είναι στον Παράδεισο, άλλα δεν έχουν λάβει την τέλεια δόξα, όπως και οι υπόδικοι είναι στην κόλαση, άλλα δεν έχουν λάβει την τέλεια καταδίκη. Ο Θεός, ενώ έχει πει εδώ και τόσους αιώνες το «μετανοείτε ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών[3]», παρατείνει-παρατείνει τον χρόνο, επειδή περιμένει εμάς[4] να διορθωθούμε. Αλλά εμείς παραμένοντας στις κακομοιριές μας αδικούμε τους Αγίους, γιατί δεν μπορούν να λάβουν την τέλεια δόξα, την οποία θα λάβουν μετά την μέλλουσα Κρίση. Η προσευχή και τα μνημόσυνα για τους κεκοιμημένους[5] - Γέροντα, οι υπόδικοι νεκροί μπορούν να προσεύ­χονται; - Έρχονται σε συναίσθηση και ζητούν βοήθεια, αλλά δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Όσοι βρίσκονται στον Άδη μόνον ένα πράγμα θα ήθελαν από τον Χριστό: να ζήσουν πέντε λεπτά, για να μετανοή­σουν. Εμείς που ζούμε, έχουμε περιθώρια μετανοίας, ενώ οι καημένοι οι κεκοιμημένοι δεν μπορούν πια μό­νοι τους να καλυτερεύσουν την θέση τους, αλλά περιμένουν από μας βοήθεια. Γι' αυτό έχουμε χρέος να τους βοηθούμε με την προσευχή μας. Μου λέει ο λογισμός ότι μόνον το δέκα τοις εκατό από τους υπόδικους νεκρούς βρίσκονται σε δαιμονική κατάσταση και, εκεί που είναι, βρίζουν τον Θεό, όπως οι δαίμονες. Δεν ζητούν βοήθεια, αλλά και δεν δέχονται βοήθεια. Γιατί, τί να τους κάνη ο Θεός; Σαν ένα παιδί που απομακρύνεται από τον πατέρα του, σπαταλάει όλη την περιουσία του και από πάνω βρίζει τον πατέρα του. Ε, τι να το κάνη αυτό ο πατέρας του; Οι άλλοι όμως υπόδικοι, που έχουν λίγο φιλότιμο, αισθάνονται την ενοχή τους, μετανοούν και υποφέρουν για τις αμαρτίες τους. Ζητούν να βοηθηθούν και βοηθιούνται θετικά με τις προσευχές των πιστών. Τους δίνει δηλαδή ο Θεός μια ευκαιρία, τώρα που είναι υπόδικοι, να βοηθηθούν μέχρι να γίνη η Δευτέρα Παρουσία. Και όπως σ' αυτήν την ζωή, αν κάποιος είναι φίλος με τον βασιλιά, μπορεί να μεσολαβήση και να βοηθήση έναν υπόδικο, έτσι και αν είναι κανείς «φίλος» με τον Θεό, μπορεί να μεσολαβήση στον Θεό με την προσευχή του και να μεταφέρη τους υπόδικους νεκρούς από την μια «φυλακή» σε άλλη καλύτερη, από το ένα «κρατητήριο» σε ένα άλλο καλύτερο. Η ακόμη μπορεί να τους μεταφέρη και σε «δωμάτιο» η σε «διαμέρισμα». Όπως ανακουφίζουμε τους φυλακισμένους με αναψυκτικά κ.λπ. που τους πηγαίνουμε, έτσι και τους νεκρούς τους ανακουφίζουμε με τις προσευχές και τις ελεημοσύνες που κάνουμε για την ψυχή τους. Οι προσευχές των ζώντων για τους κεκοιμημένους και τα μνημόσυνα είναι η τελευταία ευκαιρία που δίνει ο Θεός στους κεκοιμημένους να βοηθηθούν, μέχρι να γίνη η τελική Κρίση. Μετά την δίκη δεν θα υπάρχη πλέον δυνατότητα να βοηθηθούν. Ο Θεός θέλει να βοηθήση τους κεκοιμημένους, γιατί πονάει για την σωτηρία τους, αλλά δεν το κάνει, γιατί έχει αρχοντιά. Δεν θέλει να δώση δικαίωμα στον διάβολο να πη: «Πως τον σώζεις αυτόν, ενώ δεν κοπίασε;». Όταν όμως εμείς προσευχώμαστε για τους κεκοιμημένους, Του δίνουμε το δικαίωμα να επεμβαίνη. Περισσότερο μάλιστα συγκινείται ο Θεός, όταν κάνουμε προσευχή για τους κεκοιμημένους παρά για τους ζώντες. Γι' αυτό και η Εκκλησία μας έχει τα κόλλυβα, τα μνημόσυνα. Τα μνημόσυνα είναι ο καλύτερος δικηγόρος για τις ψυχές των κεκοιμημένων. Έχουν την δυνατότητα και από την κόλαση να βγάλουν την ψυχή. Κι εσείς σε κάθε Θεία Λειτουργία να διαβάζετε κόλλυβο για τους κεκοιμημένους. Έχει νόημα το σιτάρι. «Σπείρεται εν φθορά, εγείρεται εν αφθαρσία»[6], λέει η Γραφή. Στον κόσμο μερικοί βαριούνται να βράσουν λίγο σιτάρι και πηγαίνουν στην εκκλησία σταφίδες, κουραμπιέδες, κουλουράκια, για να τα διαβάσουν οι ιερείς. Και βλέπεις, εκεί στο Άγιον Όρος κάτι γεροντάκια τα καημένα σε κάθε Θεία Λειτουργία κάνουν κόλλυβο και για τους κεκοιμημένους και για τον Άγιο που γιορτάζει, για να έχουν την ευλογία του. - Γέροντα, αυτοί που έχουν πεθάνει πρόσφατα έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από προσευχή; - Εμ, όταν μπαίνη καποιος στην φυλακή, στην αρχή δεν δυσκολεύεται πιο πολύ; Να κάνουμε προσευχή για τους κεκοιμημένους που δεν ευαρέστησαν στον Θεό, για να κάνη κάτι και γι' αυτούς ο Θεός. Ιδίως, όταν ξέρουμε ότι κάποιος ήταν σκληρός -θέλω να πω, ότι φαινόταν σκληρός, γιατί μπορεί να νομίζουμε ότι ήταν σκληρός, αλλά στην πραγματικότητα να μην ήταν- και είχε και αμαρτωλή ζωή, τότε να κάνουμε πολλή προ­σευχή, Θείες Λειτουργίες, Σαρανταλείτουργα για την ψυχή του και να δίνουμε ελεημοσύνη[7] σε φτωχούς για την σωτηρία της ψυχής του, για να ευχηθούν οι φτωχοί «ν' αγιάσουν τα κόκκαλά του», ώστε να καμφθή ο Θεός και να τον ελεήση. Έτσι, ο,τι δεν έκανε εκείνος, το κάνουμε εμείς γι' αυτόν. Ενώ ένας άνθρωπος που είχε καλωσύνη, ακόμη και αν η ζωή του δεν ήταν καλή, επειδή είχε καλή διάθεση, με λίγη προσευχή πολύ βοηθιέται. Έχω υπ' όψιν μου γεγονότα που μαρτυρούν πόσο οι κεκοιμημένοι βοηθιούνται με την προσευχή πνευ­ματικών ανθρώπων. Κάποιος ήρθε στο Καλύβι και μου είπε με κλάματα: «Γέροντα, δεν έκανα προσευχή για κάποιον γνωστό μου κεκοιμημένο και μου παρουσιάσθηκε στον ύπνο μου. «Είκοσι μέρες, μου είπε, έχεις να με βοηθήσης με ξέχασες και υποφέρω». Πράγματι, μου λέει, εδώ και είκοσι μέρες είχα ξεχασθή με διάφορες μέριμνες και ούτε για τον εαυτό μου δεν προσευχόμουν». - Όταν, Γέροντα, πεθάνη κάποιος και μας ζητήσουν να προσευχηθούμε γι' αυτόν, είναι καλό να κάνουμε κάθε μέρα ένα κομποσχοίνι μέχρι τα σαράντα; - Άμα κάνης κομποσχοίνι γι' αυτόν, βάλε και άλλους κεκοιμημένους. Γιατί να πάη μια αμαξοστοιχία στον προορισμό της με έναν μόνον επιβάτη, ενώ χωράει και άλλους; Πόσοι κεκοιμημένοι έχουν άνάγκη οι καημένοι και ζητούν βοήθεια και δεν έχουν κανέναν να προσευχηθή γι' αυτούς! Μερικοί κάθε τόσο κάνουν μνημόσυνο μόνο για κάποιον δικό τους. Με αυτόν τον τρόπο δεν βοηθιέται ούτε ο δικός τους, γιατί η προσευχή τους δεν είναι τόσο ευάρεστη στον Θεό. Αφού τόσα μνημόσυνα έκαναν γι' αυτόν, ας κάνουν συγχρόνως και για τους ξένους. - Γέροντα, με απασχολεί μερικές φορές η σωτηρία του πατέρα μου, γιατί δεν είχε καμμιά σχέση με την Εκκλησία. - Δεν ξέρεις την κρίση του Θεού την τελευταία στιγμή. Πότε σε απασχολεί; Κάθε Σάββατο; - Δεν έχω παρακολουθήσει, αλλά γιατί το Σάββατο; - Γιατί αυτήν την ημέρα την δικαιούνται οι κεκοιμημένοι. - Γέροντα, οι νεκροί που δεν έχουν ανθρώπους να προσεύχωνται γι' αυτούς βοηθιούνται από τις προσευχές εκείνων που προσεύχονται γενικά για τους κεκοιμημένους; - Και βέβαια βοηθιούνται. Εγώ, όταν προσεύχομαι για όλους τους κεκοιμημένους, βλέπω στον ύπνο μου τους γονείς μου, γιατί αναπαύονται από την προσευχή που κάνω. Κάθε φορά που έχω Θεία Λειτουργία, κάνω και γενικό μνημόσυνο για όλους τους κεκοιμημένους και εύχομαι για τους βασιλείς, για τους αρχιερείς κ.λπ. και στο τέλος λέω «και υπέρ ων τα ονόματα ουκ εμνημονεύθησαν». Αν καμμιά φορά δεν κάνω ευχή για τους κεκοιμημένους, παρουσιάζονται γνωστοί κεκοιμημένοι μπροστά μου. Έναν συγγενή μου, που είχε σκοτωθή στον πόλεμο, τον είδα ολόκληρο μπροστά μου μετά την Θεία Λειτουργία, την ώρα του μνημοσύνου, γιατί αυτόν δεν τον είχα ολόκληρο γραμμένο με τα ονό­ματα των κεκοιμημένων, επειδή μνημονευόταν στην Προσκομιδή με τους ηρωικώς πεσόντες. Κι εσείς στην Αγία Πρόθεση να μη δίνετε να μνημονευθούν μόνον ονόματα ασθενών, αλλά και ονόματα κεκοιμημένων, γιατί μεγαλύτερη ανάγκη έχουν οι κεκοιμημένοι. Το καλύτερο μνημόσυνο για τους κεκοιμημένους Το καλύτερο από όλα τα μνημόσυνα που μπορούμε να κάνουμε για τους κεκοιμημένους είναι η προσεκτική ζωή μας, ο αγώνας που θα κάνουμε, για να κόψουμε τα ελαττώματά μας και να λαμπικάρουμε την ψυχή μας. Γιατί η δική μας ελευθερία από τα υλικά πράγμα­τα και από τα ψυχικά πάθη, έκτος από την δική μας ανακούφιση, έχει ως αποτέλεσμα και την ανακούφιση των κεκοιμημένων προπάππων όλης της γενιάς μας. Οι κεκοιμημένοι νιώθουν χαρά, όταν ένας απόγονός τους είναι κοντά στον Θεό. Αν εμείς δεν είμαστε σε καλή πνευματική κατάσταση, τότε υποφέρουν οι κεκοιμημένοι γονείς μας, ο πάππους μας, ο προπάππος μας, όλες οι γενεές. «Δες τι απογόνους κάναμε!», λένε και στενοχωριούνται. Αν όμως είμαστε σε καλή πνευματική κατάσταση, ευφραίνονται, γιατί και αυτοί έγιναν συνεργοί να γεννηθούμε και ο Θεός κατά κάποιον τρόπο υποχρεώνεται να τους βοηθήση. Αυτό δηλαδή που θα δώση χαρά στους κεκοιμημένους είναι να αγωνισθούμε να ευαρεστήσουμε στον Θεό με την ζωή μας, ώστε να τους συναντήσουμε στον Παράδεισο και να ζήσουμε όλοι μαζί στην αιώνια ζωή. Επομένως, αξίζει τον κόπο να χτυπήσουμε τον παλαιό μας άνθρωπο, για να γίνη καινός και να μη βλάπτη πια ούτε τον εαυτό του ούτε άλλους ανθρώπους, αλλά να βοηθάη και τον εαυτό του και τους άλλους, είτε ζώντες είναι είτε κεκοιμημένοι. Η παρρησία των δικαίων προς τον Θεό - Γέροντα, στην προς Αρχαρίους Επιστολή σας γράφετε: «Παρόλο που καταλαβαίνουν οι αληθινοί μοναχοί ότι αυτό που απολαμβάνουν σ' αυτήν την ζωή είναι μέρος της χαράς του Παραδείσου και ότι στον Παράδεισο θα είναι περισσότερη, εν τούτοις από πολλή αγάπη προς τον πλησίον τους θέλουν να ζήσουν επί της γης, για να βοηθούν τους ανθρώπους με την προσευχή, να επεμβαίνη ο Θεός και να βοηθιέται ο κόσμος»[8]. - Γράψε: «Θέλουν να ζήσουν επί της γης, για να συμπάσχουν με τους ανθρώπους και να τους βοηθούν με την προσευχή». - Στην άλλη ζωή, Γέροντα, ένας σωστός μοναχός πάλι δεν θα βοηθάη με την προσευχή του τους ανθρώπους; - Και στην άλλη ζωή θα βοηθάη με την προσευχή του, αλλά δεν θα υποφέρη, ενώ τώρα συμπάσχει δεν περνάει χαρούμενα εδώ, «με χαρούμενη την όψη και με βλέμμα λαμπερό»! Όσο όμως υποφέρει για τον πλησίον του, τόσο ανταμείβεται με θεία παρηγοριά, και αυτό είναι κατά κάποιον τρόπο και η πληροφορία ότι βοηθιέται ο άλλος. Αύτη η παραδεισένια χαρά είναι η θεία ανταμοιβή για τον πόνο που νιώθει για τον αδελφό του. - Δηλαδή, Γέροντα, οι Άγιοι που επικαλούμαστε να μας βοηθήσουν δεν συμπάσχουν μαζί μας; - Εκεί δεν έχει πόνο, βρε παιδάκι μου! Στον Παράδεισο υποφέρουν; «Ένθα ουκ έστι πόνος ου λύπη ου στεναγμός»[9] δεν λέει; Ύστερα οι Άγιοι έχουν υπ όψιν τους την θεία ανταμοιβή που θα λάβουν όσοι άνθρωποι βασαν­ζονται σ' αυτήν την ζωή και αυτό τους κάνει να χαίρωνται. Μα και ο Ίδιος ο Θεός που έχει τόση αγάπη, τόση ευσπλαχνία, πως αντέχει αυτόν τον μεγάλο πόνο των ανθρώπων; Αντέχει, γιατί έχει υπ' όψιν Του την θεία ανταμοιβή που τους περιμένει. Όσο δηλαδή βα­σανίζονται εδώ οι άνθρωποι, τόσο τους αποταμιεύει εκεί ουράνιο μισθό. Ενώ εμείς αυτά δεν τα βλέπουμε και συμπάσχουμε με όσους υποφέρουν. Γι' αυτό, όταν κάποιος τα βλέπη λίγο αυτά και έχη υπ' όψιν του την ανταμοιβή που θα λάβουν, δεν υποφέρει τόσο πολύ. - Όταν, Γέροντα, παρακαλούμε τον Θεό να βοηθήση κάποιον κεκοιμημένο που δεν έχει ανάγκη, πάει χαμένη αυτή η προσευχή; - Πως να πάη χαμένη; Όταν λέμε «ανάπαυσον τον τάδε» και αυτός είναι σε καλή θέση στην άλλη ζωή, δεν παρεξηγείται ίσα-ίσα συγκινείται. «Για δες, λέει, εγώ είμαι σε καλή θέση και εκείνοι αγωνιούν», οπότε φιλοτιμείται και μας βοηθάει πιο πολύ, πρεσβεύοντας στον Θεό για μας. Άλλα που να ξέρης σε τι κατάσταση βρίσκεται ο άλλος; Φυσιολογικά κάνεις ευχή πρώτα γι' αυτούς που γνωρίζεις ότι με την ζωή τους λύπησαν τον Θεό και εύχεσαι και για άλλες ανάλογες περιπτώσεις και ύστερα εύχεσαι και για όλους τους κεκοιμημένους. Η μέλλουσα Κρίση - Γέροντα, πως εξαγνίζεται η ψυχή; - Όταν ο άνθρωπος εργασθή τις εντολές του Θεού, κάνη δουλειά στον εαυτό του και καθαρισθή από τα πάθη, τότε ο νους φωτίζεται, φθάνει σε ύψος θεωρίας, και η ψυχή λαμπρύνεται και γίνεται όπως ήταν πρίν από την πτώση των Πρωτοπλάστων. Σε τέτοια κατάσταση θα βρίσκεται μετά την ανάσταση των νεκρών. Μπορεί όμως ο άνθρωπος να δη την ανάσταση της ψυχής του πριν από την κοινή ανάσταση, αν καθαρισθή τελείως από τα πάθη. Το σώμα του τότε θα είναι αγγελικό, άυλο, και δεν θα νοιάζεται για τροφή υλική. - Γέροντα, πως θα γίνη η μέλλουσα Κρίση; - Στην μέλλουσα Κρίση θα αποκαλυφθή σε μια στιγμή η κατάσταση του κάθε ανθρώπου και μόνος του καθένας θα τραβήξη για 'κει που είναι. Καθένας θα βλέπη[10] σαν σε τηλεόραση τα δικά του χάλια και την πνευματική κατάσταση του άλλου. Θα καθρεφτίζη τον εαυτό του στον άλλον και θα σκύβη το κεφάλι και θα πηγαίνη στην θέση του. Δεν θα μπορή λ.χ. να πη μια νύφη που καθόταν μπροστά στην πεθερά της σταυροπόδι και η πεθερά της με σπασμένο πόδι φρόντιζε το εγγονάκι: «γιατί, Χριστέ μου, βάζεις την πεθερά μου στον Παράδεισο κι εμένα δεν με βάζεις;», επειδή θα έρχεται μπροστά της εκείνη η σκηνή. Θα θυμάται την πεθερά της που στεκόταν όρθια με σπασμένο πόδι και φρόντιζε το εγγονάκι της και δεν θα έχη μούτρα να πάη στον Παράδεισο, αλλά ούτε και θα χωράη στον Παράδεισο. Ή οι μοναχοί θα βλέπουν τι δυσκολίες, τι δοκιμασίες είχαν οι κοσμικοί και πως τις αντιμετώπισαν και, αν δεν έχουν ζήσει σωστά, θα σκύψουν το κεφάλι και θα τραβήξουν μόνοι τους για εκεί που θα είναι. Θα δουν εκεί οι μοναχές, που δεν ευαρέστησαν στον Θεό, ηρωίδες μάνες, που ούτε υποσχέσεις έδωσαν, ούτε τις ευλογίες και τις ευκαιρίες τις δικές τους είχαν, πως αγωνίσθηκαν και σε τι κατάσταση πνευματική έφθασαν, και εκείνες, καλόγριες, με τι μικροπρέπειες ασχολούνταν και βασανίζονταν, και θα ντρέπονται! Έτσι μου λέει ο λογισμός ότι θα γίνη η Κρίση. Δεν θα πη δηλαδή ο Χριστός: «έλα εδώ εσύ, τι έκανες;» η «εσύ θα πας στην κόλαση, εσύ στον Παράδεισο», αλλά ο καθένας θα συγκρίνη τον εαυτό του με τον άλλον και θα τραβήξη για εκεί που θα είναι[11]. Η μέλλουσα ζωή - Γέροντα, έφερα γλυκά να κεράσετε. - Δες πως χαίρονται! Στην άλλη ζωή θα λέμε: «Με τι χαζά χαιρόμασταν! Τι μας συγκινούσαν τότε!». Ενώ τώρα σκιρτάει η καρδιά γι' αυτά. - Γέροντα, πως θα το καταλάβουμε αυτό από τώρα; - Άμα το καταλάβετε αυτό από τώρα, δεν θα το πήτε μεθαύριο στην άλλη ζωή. Πάντως, όσοι βρίσκονται εκεί επάνω, καλά περνούν. Ξέρεις τι εργόχειρο κάνουν εκεί στον Ουρανό; Συνέχεια δοξολογούν τον Θεό. - Γέροντα, γιατί το σώμα Του νεκρού λέγεται «λείψανο»; - Γιατί είναι ό,τι μένει εδώ στην γη από τον άνθρωπο μετά τον θάνατο. Ο κυρίως άνθρωπος, που είναι η ψυχή, φεύγει στον Ουρανό. Στην μέλλουσα Κρίση θα αναστήση ο Θεός και το σώμα, για να κριθή με αυτό ο άνθρωπος, γιατί με αυτό έζησε και αμάρτησε. Στην άλλη ζωή όλοι θα έχουν το ίδιο σώμα - πνευματικό σώμα-, το ίδιο ανάστημα, και οι κοντοί και οι ψηλοί, την ίδια ηλικία, και οι νέοι και οι γέροι και τα μωρά, αφού η ψυχή είναι ίδια. Θα υπάρχη δηλαδή μια αγγελική ηλικία. - Γέροντα, στην άλλη ζωή όσοι θα είναι στην Κόλα­ση θα βλέπουν αυτούς που θα είναι στον Παράδεισο; - Κοίταξε, όπως αυτοί που είναι την νύχτα έξω στο σκοτάδι βλέπουν όσους είναι μέσα σε ένα δωμάτιο φωτισμένο, έτσι και όσοι θα βρίσκονται στην κόλα­ση θα βλέπουν όσους θα είναι στον Παράδεισο. Και αυτό θα είναι μεγαλύτερη κόλαση. Όπως πάλι όσοι την νύχτα είναι στο φως, δεν βλέπουν αυτούς που είναι έξω στο σκοτάδι, έτσι και αυτοί που θα βρίσκονται στον Παράδεισο δεν θα βλέπουν αυτούς που θα είναι στην κόλαση. Γιατί, αν έβλεπαν τους κολασμένους, θα πονούσαν, θα θλίβονταν για την ταλαιπωρία τους, και δεν θα απολάμβαναν τον Παράδεισο, αλλά εκεί «ουκ εστί πόνος...»[12]. Και όχι μόνο δεν θα τους βλέπουν, αλλά ούτε θα θυμούνται αν είχαν αδελφό η πατέρα η μητέρα, αν δεν είναι και εκείνοι στον Παράδεισο. «Εν εκείνη τη ημέρα απολούνται πάντες οι διαλογισμοί αυτού»[13]λέει ο Ψαλμωδός. Γιατί, άμα τους θυμούνται, πως θα είναι Παράδεισος; Αύτος μάλιστα που θα είναι στον Παράδεισο, θα νομίζουν ότι δεν θα υπάρχουν άλλοι άνθρωποι, ούτε θα θυμούνται τις αμαρτίες που είχαν κάνει. Γιατί, αν θυμούνται τις αμαρτίες τους, δεν θα αντέχουν από φιλότιμο στην σκέψη ότι λύπησαν τον Θεό. Η ποσότητα πάλι της χαράς του καθενός στον Παράδεισο θα είναι διαφορετική. Άλλος θα έχη μια δαχτυλήθρα χαρά, άλλος ένα ποτήρι, άλλος μια ολόκληρη δεξαμενή. Όλοι όμως θα αισθάνονται πλήρεις και κανένας δεν θα ξέρη το μέγεθος της χαράς, της αγαλλιάσεως, του άλλου. Τα κανόνισε έτσι ο Καλός Θεός, γιατί, αν γνώριζε ο ένας ότι ο άλλος έχει περισσότερη χαρά, δεν θα ήταν τότε Παράδεισος, επειδή θα υπήρχε το «γιατί εκείνος να έχη περισσότερη χαρά και εγώ λιγότερη;». Δηλαδή καθένας θα βλέπη στον Παράδεισο την δόξα του Θεού ανάλογα με την καθαρότητα των οφθαλμών της ψυχής του. Η ορατότητα όμως δεν θα καθορισθή από τον Θεό, άλλα θα εξαρτηθή από την δική του καθαρότητα. - Γέροντα, μερικοί δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κόλαση και Παράδεισος. - Δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κόλαση και Παράδεισος; Πως είναι δυνατόν οι νεκροί να μείνουν στην ανυπαρξία, αφού είναι ψυχές; Ο Θεός είναι αθάνατος και ο άνθρωπος είναι κατά χάριν αθάνατος. Επομένως αθάνατος θα είναι και στην κόλαση. Ύστερα τον Παράδεισο και την κόλαση τα ζη η ψυχή μας σε έναν βαθμό και από αυτήν την ζωή, ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Όταν κάποιος έχη τύψεις συνειδήσεως και νιώθη φόβο, ταραχή, άγχος, απελπισία, η είναι κυριευμένος από μίσος, από φθόνο κ.λπ., τότε ζη την κόλαση. Ενώ, όταν μέσα του υπάρχη αγάπη, χαρά, ειρήνη, πραότητα, καλοσύνη κ.λπ., τότε ζη τον Παρά­δεισο. Όλη η βάση είναι η ψυχή, γιατί αυτή είναι που αισθάνεται και την χαρά και τον πόνο. Να, πήγαινε σε έναν πεθαμένο και πες του τα πιο ευχάριστα πράγματα, λ.χ. «ήρθε ο αδελφός σου από την Αμερική» κ.λπ., δεν θα καταλάβη τίποτε. Αν Του σπάσης τα χέρια, τα πόδια, πάλι δεν θα καταλάβη. Επομένως η ψυχή είναι που αισθάνεται. Αυτά όλα δεν τους προβληματίζουν; Η, ας υποθέσουμε, βλέπεις ένα ωραίο, ένα ευχάριστο όνειρο, χαίρεσαι, χτυπάει γλυκά η καρδιά σου και, δεν θέλεις να τελείωση. Ξυπνάς και στενοχωριέσαι, γιατί ξύπνησες. Η βλέπεις ένα άσχημο όνειρο, ότι έπεσες λ.χ. και έσπασες τα πόδια σου, και υποφέρεις, κλαις. Από την αγωνία σου ξυπνάς με δάκρυα στα μάτια, βλέπεις ότι δεν έπαθες τίποτε και λες: «Ευτυχώς όνειρο ήταν!». Δηλαδή συμμετέχει η ψυχή. Από ένα άσχημο όνειρο υποφέρει κανείς περισσότερο από ό,τι στην πραγματικότητα, όπως και ο άρρωστος υποφέρει πιο πολύ την νύχτα απ' ό,τι την ημέρα. Έτσι και όταν πεθάνη ο άνθρωπος, αν πάη στην κόλαση, θα είναι πιο οδυνηρό. Σκεφθήτε να ζη κανείς ένα αιώνιο εφιαλτικό όνειρο και να βασανίζεται αιώνια! 'Εδώ δεν μπορείς να αντέξης για λίγα λεπτά ένα άσχημο όνειρο, άντε τώρα αιώνια -Θεός φυλάξοι- να είσαι μέσα στην θλίψη. Γι' αυτό καλύτερα να μην πάμε στην κόλαση. 'Εσείς τι λέτε; - Τόσον καιρό, Γέροντα, κάνουμε αγώνα να μην πάμε στην κόλαση λέτε, εκεί να καταλήξουμε; - Αν δεν έχουμε μυαλό, εκεί θα πάμε. Εγώ εύχομαι η όλοι στον Παράδεισο η κανένας στην κόλαση... Καλά δεν λέω; Είναι πολύ βαρύ, μετά από όσα έκανε ο Θεός για μας τους ανθρώπους, να πάμε στην κόλαση και να Τον λυπήσουμε. Ο Θεός να φυλάξη, όχι μόνον άνθρωπος, αλλά ούτε πουλί να μην πάη στην κόλαση. Ο Καλός Θεός ας μας δώση καλή μετάνοια, για να μας βρη ο θάνατος σε καλή πνευματική κατάσταση και, να απόκατασταθούμε στην Ουράνια Βασιλεία Του. Αμήν. Υποσημειώσεις: [1] Έκφραση της τουρκικής γλωςσας που σημαινει «δεν υπάρχει οφελος, δεν υπάρχει χαΐρι». [2] Λουκ. 23, 32-33 και 39-43 [3] Ματθ. 3,2 και 4, 17· βλ. και Ματθ. 10, 7· Μάρκ. 1,15- [4] Με το «εμάς» ο Γέροντας εννοεί την σύνολη ανθρωπότητα. [5] Ο Άγιος Νεκτάριος στο έργο του «Μελέτη περί της αθανασίας της ψυχής κει περί των ιερών μνημοσύνων», εκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1973, σ.202, γράφει ως συμπέρασμα των όσων ανέπτυξε βάσει των σχετικών μαρτυριών των Αγίων Πατέρων:«Εξ όλων δη τούτων δήλον γίνεται, ότι η ψνχή μετά θάνατον αδυνατεί να κάμη τι έργον σωτηριώδες και να απαλλαγή των τον Άδου αλύτων δεσμών, και οτι μόνον αι θείαι λειτουργίαι, αι προσευχαί των οικείων, των δικαίων, αι υπέρ αυτών γινόμενοι και αι ελεημοσύναι γίνονται πρόξενοι σωτηρίας κει ελευθερίας από των δεσμών του Άδου».17 Α. Κορ. 15.42 [7] Πρβλ. Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, Περί των εν πίστει κεκοιμημένων, όπως αι περί αυτών γινόμεναι λειτουργίαι και ευποιίαι τούτους ονίνησιν, PG 95, 248. [8] Γέροντος Παϊσίου Άγιορείτου, Επιστολές, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», εκδ. 6η, Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2002, σ. 49. [9] Βλ. Ευχολόγιον το Μεγα, Ακολουθία Νεκρώσιμος, σ. 411. [10] Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός γράφει: «Μη γαρ οίεσθω τις, οτι ουκ άναγνωρισμος εκάστου προς έκαστον επί τής φοβέρας εκείνης συναγωγής γενήσεται. Ναι, όντως έκαστος άναγνωριεί τον πλησίον αυτού, ου τω του σώματος σχήματι, αλλά τω διορατικώ της ψυχής όμματι». PG 95, 276Α. [11] Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος γράφει: «Και απλώς πας άνθρωπος αμαρτωλός εν τη φοβερά ημέρα της κρίσεως απεναντίας αυτού εις την αιωνίαν ζωήν και εις το ανεκλάλητον εκείνο φως όψεται τον όμοιον αυτού και κριθήσεται παρ' αυτου», Περί μετανοίας, Λογος Ε', Sources Chretiennes 96, 434. [12] Βλ. Ευχολόγιον το Μέγα, Ακολουθία Νεκρώσιμος, σ. 411. [13] Ψαλμ. 145, 4. Το παρόν έντυπο διανέμεται δωρεάν από την Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, Σοχού Θεσσαλονίκης. Η λύπη εξαντλεί τις ψυχικές και σωματικές μας δυνάμεις -Γέροντα, συχνά μου πονάει το στομάχι και δυσκολεύομαι να ανταποκριθώ στα πνευματικά μου καθήκοντα. -Εσύ κάθεσαι και συζητάς με τους λογισμούς σου, τα βλέπεις όλα μαύρα και βασανίζεσαι χωρίς λόγο έτσι τσακίζεσαι ψυχικά και σωματικά. Έπειτα από ένα τέτοιο τσάκισμα πονάει και το στομάχι, και πού να βρεθή μετά κουράγιο για πνευματικά; Μπορεί να πάρης κάτι και να σου περάση το στομάχι, αλλά, αν δεν λείψη η στενοχώρια, πάλι θα πονέση. Μη δέχεσαι τους λογισμούς που σε απογοητεύουν, για να μην αχρηστέψης τα δώρα που σου έχει δώση ο Θεός. Όσο θα τοποθετήσαι σωστά, τόσο θα γαληνεύης και θα ηρεμής, και τόσο η υγεία σου θα καλυτερεύη και δε θα έχης ανάγκη από φάρμακα. Η στενοχώρια αφοπλίζει τον άνθρωπο. Του ρουφάει όλο το μεδούλι των ψυχικών και σωματικών του δυνάμεων και δεν τον αφήνει να κάνη τίποτε. Δηλητηριάζει την ψυχή και φέρνει ανωμαλίες και στο σώμα. Χτυπάει στα πιο ευαίσθητα μέρη του σώματος και εξασθενεί τον άνθρωπο με το άγχος που δημιουργεί. Το δηλητηρίασμα από την πίκρα μπορεί να καταβάλη τελείως όχι μόνον έναν ευαίσθητο οργανισμό αλλά και γερούς οργανισμούς. Μια αδελφή εδώ ξέρετε τί δυνατότητες έχει; Μπορεί να κάνη πολύ καλή πνευματική εργασία, και στις δουλειές είναι σπίρτο! Όλο το μοναστήρι μπορεί να το φέρη βόλτα, αλλά, επειδή την πιάνει αυτό το τσάκισμα από την στενοχώρια, δεν μπορεί να κάνη τίποτε χαραμίζεται. Κι έτσι αχρηστεύεται μια γερή μηχανή. Από το βιβλίο: «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Ε΄ ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ» Γέροντας Πορφύριος Με το νέο ή με το παλαιό ημερολόγιο, Γέροντα; Δημοσίευση: Δευτέρα, 19 Δεκεμβρίου 2011 Όταν τον ρωτούσε κανείς ποιο είναι το σωστό ημερολόγιο, το παλαιό ή το νέο, συνήθιζε να απαντάει ότι αυτό είναι επιστημονικό θέμα, να πάτε στους επιστήμονες να σας πουν. Κι έλεγε ότι ο ίδιος ποτέ δεν θα έφευγε από την Εκκλησία, οτιδήποτε κι αν συνέβαινε, και συμβούλευε μερικούς κληρικούς, που είχανε διαφορές με την επίσημη Εκκλησία, να κάνουν το παν να γεφυρώσουν την διαφορά και να επιστρέψουν στην Εκκλησία. Έλεγε μάλιστα: προτιμώ να πλανώμαι μέσα στην Εκκλησία, παρά να φύγω από την Εκκλησία. Κι έλεγε ότι δεν θα ήθελε να σωθεί μόνος του, δίχως την Εκκλησία κι ότι δεν θα εγκατέλειπε το πλοίο της Εκκλησίας, γιατί έπαθε ρωγμή ή γιατί κινδύνευε. [Πορ.44] Άλλο το κόμπλεξ, άλλο η ταπείνωση, άλλο η μελαγχολία Μου έλεγε ο Γέροντας μια μέρα: «Ο χριστιανός πρέπει να αποφεύγει την αρρωστημένη θρησκευτικότητα: τόσο το αίσθημα ανωτερότητος για την αρετή του, όσο και το αίσθημα κατωτερότητος για την αμαρτωλότητά του. Άλλο πράγμα είναι το κόμπλεξ και άλλο η ταπείνωση ∙ άλλο η μελαγχολία και άλλο η μετάνοια. Με επισκέφθηκε κάποτε ένας κοσμικός ψυχίατρος και μου κατηγόρησε τον Χριστιανισμό, διότι, όπως είπε, δημιουργεί ενοχές και μελαγχολία. Του απάντησα: Παραδέχομαι ,ότι μερικοί χριστιανοί ,από σφάλματα δικά τους ή άλλων, παγιδεύονται στην αρρώστια των ενοχών, αλλά κι εσύ πρέπει να παραδεχθείς, ότι οι κοσμικοί παγιδεύονται σε μια χειρότερη αρρώστια, την υπερηφάνεια. Και οι μεν θρησκευτικές ενοχές ,κοντά στον Χριστό, φεύγουν με την μετάνοια και την εξομολόγηση, η υπερηφάνεια όμως των κοσμικών, που ζουν μακριά από τον Χριστό, δεν φεύγει. Με τις τοποθετήσεις αυτές του Γέροντα, ξεκαθάριζαν μέσα μου μερικές απορίες που είχα, αναφορικά με ψυχολογικά προβλήματα της χριστιανικής ζωής. Αντιλαμβανόμουν ,ότι ο Γέροντας ήθελε να αποφεύγουμε την υπερηφάνεια, την μεταμφιεσμένη σε αυτοδικαίωση «χριστιανικού» φαρισαϊσμού ή σε αυτοκαταδίκη «χριστιανικής» περιδεούς συνειδήσεως. Έβλεπα, ότι η θρασύτητα των αισθανομένων ως «καθαρών» και η δειλία των αισθανομένων ως «ενόχων» δε διαφέρουν ουσιαστικά, ότι είναι δύο όψεις του αυτού νομίσματος ,της υπερηφάνειας. Διότι ο αληθινά πιστός χριστιανός ελευθερώνεται από την ενοχή με την εξομολόγηση και την άφεση και χαίρει στην ελευθερία αυτή που του χάρισε ο Χριστός ∙ γνωρίζοντας δε ότι αυτό είναι δώρο Θεού ευγνωμονεί και δεν περιφρονεί. Είναι καθαρός δια του αίματος του Χριστού και όχι από δικό του κατόρθωμα. Έτσι, χαίρει και ευχαριστεί και δεν υπερηφανεύεται και επί πλέον βλέπει και όλους τους άλλους δυνάμει καλούς δια του αίματος του Χριστού. Ο Γέροντας μας δείχνει το δρόμο, που παράκαμπτε το κακό ( αμαρτία ) και το χειρότερο ( υπερηφάνεια αρετής ) και οδηγούσε στο καλύτερο, στην ταπείνωση. Γι’ αυτό προσπαθούσε να προστατεύσει τη γνησιότητα της ταπείνωσης από τους κινδύνους νόθευσής της. Μου έλεγε: «Να είμαστε ταπεινοί, αλλά να μην ταπεινολογούμε. Η ταπεινολογία είναι παγίδα του διαβόλου, που φέρνει την απελπισία και την αδράνεια, ενώ η αληθινή ταπείνωση φέρνει την ελπίδα και την εργασία των εντολών του Χριστού». Ο Γέροντας ,με τη διδασκαλία του και περισσότερο με τα βιώματά του, εποίμανε τα πρόβατά του και τα οδηγούσε σε λειμώνες αγάπης και ταπείνωσης. Ζούσε ο ίδιος την ταπείνωση, πιστεύοντας ότι, εκείνος είναι το τίποτε, γιατί ο Θεός είναι , όπως έλεγε, το παν, κι ότι, ό,τι εμείς βλέπαμε πως είχε, δεν ήταν δικό του, αλλά δώρο του Θεού. [ Γ 305-7] Άδικα τον απέλυσες ∙ δεν ήταν κλέφτης Ο Γέρων Πορφύριος είπε σε κάποιον επισκέπτη του ότι έβλεπε πως κάτι κακό είχε κάνει στη ζωή του. Εκείνος του απάντησε ότι δεν ένοιωθε να τον ενοχλεί η συνείδησή του σε οτιδήποτε κι ότι τριάντα τόσα χρόνια που βρισκόταν στην Αθήνα, όπου είχε ένα εμπορικό κατάστημα, υπήρξε ένας τίμιος έμπορος. Δεν θυμόταν ο άνθρωπος να είχε κάνει οποιοδήποτε κακό. «Στο χωριό σου», τον ρωτά ο Γέρων Πορφύριος, «δεν έκανες κανένα κακό;» «Όχι», απάντησε εκείνος. «Είμαστε πλούσια οικογένεια. Ο πατέρας μου πέθανε και μου άφησε όλη την περιουσία του. Και για να καταλάβετε ότι είμαι καλός άνθρωπος, θα σας πω ένα παράδειγμα. Μια φορά μας έκλεψε ο επιστάτης μας ένα μεγάλο για την εποχή εκείνη ποσό. Κι εγώ δεν τον κατάγγειλα στη αστυνομία. Αλλά, βέβαια, τον απέλυσα, διότι δεν μπορούσα ν’ αφήσω έναν κλέφτη στα κτήματά μας». Τον ρωτά τότε ο Γέρων Πορφύριος: «Τον είδες εσύ ο ίδιος να κλέβει το ποσό αυτό;» «Όχι», απάντησε εκείνος, «αλλά ήμουν σίγουρος ότι αυτός το είχε κλέψει, διότι μόνο εκείνος ήξερε που είχαμε τα χρήματα». Του λέει τότε ο Γέρων Πορφύριος: «Όχι, δεν ήταν αυτός που τα έκλεψε. Κι εσύ, απολύοντάς τον, αμαύρωσες το δικό του όνομα και ολόκληρης της οικογενείας του. Κι εκείνη η πράξη σου σ’ εμποδίζει τώρα να δεχθείς το σώμα και το αίμα του Χριστού μας». Ο πραγματικός ένοχος ήταν άλλος. Τότε, πήγε στο χωριό του και ενώπιον των συγχωριανών του, αποκατέστησε τον επιστάτη τους, τον οποίο είχε τόσο πολύ αδικήσει, εν αγνοία του βέβαια. Κι αμέσως μετά, πήγε και κοινώνησε. [ Ι 180] Πηγή: «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ Ανθολόγιο Συμβουλών»ΕΚΔΟΣΕΙΣ Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΜΗΛΕΣΙ ΑΤΤΙΚΗΣ Όλα να τα κάνουμε προσευχή! Ο άνθρωπος του Χριστού όλα τα κάνει προσευχή. Και τη δυσκολία και τη θλίψη, τις κάνει προσευχή. Ό,τι και να του τύχει αμέσως αρχίζει: «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με…;». Η προσευχή ωφελεί σε όλα, και στα πιο απλά. Για παράδειγμα, πάσχεις από αϋπνία. να μη σκέπτεσαι τον ύπνο. Να σηκώνεσαι, να βγαίνεις έξω και να έρχεσαι πάλι μέσα στο δωμάτιο, να πέφτεις στο κρεβάτι σαν για πρώτη φορά, χωρίς να σκέπτεσαι αν θα κοιμηθείς ή όχι. Να συγκεντρώνεσαι, να λες τη δοξολογία και μετά τρεις φορές το «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με…;» κι έτσι θα έρχεται ο ύπνος. Όλα είναι μέσα μας, και τα ένστικτα και τα πάντα, και ζητούν ικανοποίηση. Αν δεν τα ικανοποιήσομε, κάποτε θα εκδικηθούν, εκτός και τα διοχετεύσομε αλλού, στο ανώτερο, στον Θεό. Αντί να στέκεστε έξω από την πόρτα και να διώχνετε τον εχθρό, περιφρονήστε τον. Έρχεται από δω το κακό; Δοθείτε με τρόπο απαλό από εκεί. Δηλαδή έρχεται να σας προσβάλει το κακό, δώστε εσείς την εσωτερική σας δύναμη στο καλό, στον Χριστό. Παρακαλέστε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Ξέρει εκείνος πώς να σας ελεήσει, με τι τρόπο. Κι όταν γεμίζετε απ’ το καλό, δεν στρέφεσθε πια προς το κακό. Γίνεσθε μόνοι σας, με τη χάρη του Θεού, καλοί. Που να βρει τόπο τότε το κακό; Εξαφανίζεται! Σας πιάνει φοβία κι απογοήτευση; Στραφείτε στον Χριστό. Αγαπήστε τον απλά, ταπεινά, χωρίς απαίτηση και θα σας απαλλάξει ο Ίδιος. Να μη διαλέγετε αρνητικούς τρόπους για τη διόρθωσή σας. Δεν χρειάζεται ούτε τον διάβολο να φοβάσθε, ούτε την κόλαση, ούτε τίποτα. Δημιουργούν αντίδραση. Έχω κι εγώ μια μικρή πείρα σ’ αυτά. Ο σκοπός δεν είναι να κάθεσθε, να πλήττετε και να σφίγγεστε, για να βελτιωθείτε. Ο σκοπός είναι να ζείτε, να μελετάτε, να προσεύχεσθε, να προχωράτε στην αγάπη, στην αγάπη του Χριστού, στην αγάπη της Εκκλησίας. Τις αδυναμίες αφήστε τις όλες, για να μην παίρνει είδηση το αντίθετο πνεύμα (δηλ. ο διάβολος) και σας βουτάει και σας καθηλώνει και σας βάζει στη στενοχώρια. Να μην κάνετε καμιά προσπάθεια ν’ απαλλαγείτε από αυτές. Ν’ αγωνίζεσθε με απαλότητα και απλότητα, χωρίς σφίξιμο και άγχος. Μη λέτε: «Τώρα θα σφιχτώ, θα κάνω προσευχή ν’ αποκτήσω αγάπη, να γίνω καλός κλπ.». Δεν είναι καλό να σφίγγεσαι και να πλήττεις, για να γίνεις καλός. Έτσι θ’ αντιδράσετε χειρότερα. Όλα να γίνονται με απαλό τρόπο, αβίαστα και ελεύθερα. Ούτε να λέτε: «Θεέ μου, απάλλαξέ με απ’ αυτό», παραδείγματος χάριν, τον θυμό, την λύπη. Δεν είναι καλό να προσευχόμαστε ή και να σκεπτόμαστε το συγκεκριμένο πάθος. Κάτι γίνεται στην ψυχή μας και μπλεκόμαστε ακόμη περισσότερο. Ρίξου με ορμή, για να νικήσεις το πάθος και θα δεις τότε πως θα σ’ αγκαλιάσει, θα σε σφίξει και δεν θα μπορέσεις να κάνεις τίποτα. Η ελευθερία δεν κερδίζεται, αν δεν ελευθερώσουμε το εσωτερικό μας απ’ τα μπερδέματα και τα πάθη. Πηγή: Από το βιβλίο: Γέροντος Πορφυρίου του Καυσοκαλιβίτου,Βίος και Λόγοι – Ι।Μ. Χρυσοπηγής Χανίων Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου Η Αυτοεκτίμηση που βλάπτει τη ψυχή ... Προσέχετε τον εαυτό σας. Η πρόοδος στην πνευματική ζωή διακρίνεται με την ολοένα και περισσότερη συναίσθησι της μηδαμινότητός μας. Ενώ όσο αυξάνει η εκτίμησις του εαυτού μας σε κάτι, τόσο βαδίζουμε στην καταστροφή. Ο εχθρός θα το εκμεταλλευθή αυτό. Θα πλησιάση και θα επιχειρήση να πετάξη κανένα πετραδάκι στον δρόμο μας για να σκοντάψουμε. Μια ψυχή που δίνει στον εαυτό της αξία, μοιάζει με τον κόρακα του Αισώπου που ακούγοντας τις κολακείες της αλεπούς για την «ωραία» του φωνή, άνοιξε το στόμα και του έπεσε το τυρί…». «Πόσο χρήσιμο θα ‘ταν να βρισκόταν κάποιος να σας κατηγορή. Να χαίρεσθε , αν ποτέ συμβή αυτό. Είναι πολύ επικίνδυνο να σας επαινούν όλοι και κανείς να μην σας λέει την αλήθεια. Είναι νομίζετε δύσκολο να πλανηθή ή να σκοντάψη κανείς; Απέχετε πολύ από το να θεωρήτε τον εαυτό σας άγιο και άξιο να συμβουλεύη τους άλλους;». «Στο Κίεβο ασκήτευε κάποτε κάποιος με πολλή νηστεία και μόνωσι. Τον πολέμησε όμως ο εγωισμός και άλλα πάθη. Πήγε λοιπόν και εξωμολογήθηκε τους λογισμούς του στον μακαριστό στάρετς Παρθένιο. Εκείνος του έδωσε χρήματα και τον έστειλε στην αγορά λέγοντας: «Αγόρασε κρέας και φάγε το μπροστά στους άλλους». Ο ασκητής ακολούθησε την συμβουλή του στάρετς και όλοι οι πειρασμοί του φύγανε. Να πώς οι Πατέρες πολεμούσαν την υπερηφάνεια.Συχνά να ελέγχετε και σεις τον εαυτό σας στο σημείο αυτό. Γιατί δεν είναι μικρή συμφορά… Λένε ότι η υπερηφάνεια είναι κλέφτης που βρίσκεται μέσα στο σπίτι. Έρχεται συχνά σε συνεννόησι με τους εξωτερικούς κλέφτες , τους ανοίγει πόρτες και παράθυρα, κι εκείνοι μπαίνουν και αρπάζουν κάθε θησαυρό». «Αγωνισθήτε, ενώ συναναστρέφεσθε με άλλους και φροντίζετε για τις βιοτικές υποθέσεις, συγχρόνως να σκέπτεσθε τον Θεό και να έχετε την συναίσθησι ότι βρίσκεται κοντά σας και σας κατευθύνει σύμφωνα με το άγιό Του θέλημα. Έτσι δεν θα διασπάσθε στην εσωτερική σας εργασία. Η διάσπασις είναι η πρώτη επιτυχία του διαβόλου.Η δεύτερη επιτυχία του είναι η προσκόλλησις της καρδιάς σε κάτι το γήινο και η αιχμαλωσία των αισθημάτων και των σκέψεων σ’ αυτό. Αυτή είναι χειρότερη επιτυχία του εχθρού.Προσπαθήστε ν’ αποδεσμεύεσθε από κάθε αιχμαλωσία της καρδιάς και από κάθε διάσπασι της εσωτερικής σας εργασίας. Ο τρόπος είναι ένας: Να μην απομακρύνεται η προσοχή από τον Κύριο και την συναίσθησι της παρουσίας Του.Οι υπερβολές δεν οδηγούν ποτέ σε καλό. Το πρώτο βήμα για την υπερηφάνεια είναι η κενοδοξία , η πεποίθησις δηλαδή ότι είμαι κάτι. Το δεύτερο είναι η οίησις, η συναίσθησις δηλαδή του ότι όχι απλώς είμαι κάτι, αλλά κάτι σπουδαίο ενώπιον Θεού και ανθρώπων. Από την κενοδοξία και την οίησι γεννιέται πλήθος υπερήφανων λογισμών, βδελυκτών στον Θεό. Η αυτογνωσία και η βίωσι της μηδαμινότητός μας μπορεί εδώ να βοηθήση. Συχνά ας φέρνουμε στην μνήμη μας σφάλματα του παρελθόντος και ας κατακρίνουμε τον εαυτό μας γι΄ αυτά». «Τιμιώτατε πρωτοπρεσβύτερε. Σας ευχαριστώ πολύ για την πολύτιμη διδασκαλία σας. Απλή και βαθειά, σύντομη και ολοκληρωμένη, μεστή και απέρριτη. Ας ευλογήση ο Κύριος τους ποιμαντικούς σας κόπους σ’ όλο το πλάτος τους. Σας δόθηκε η χάρις όχι μόνο να διδάσκετε, αλλά και να πράττετε. Ας σας ενισχύη ο Κύριος να υπηρετήτε καρποφόρα τους αδελφούς χριστιανούς.Εσείς βρίσκεσθε δε δράσι. Για μένα ήλθε ο καιρός να παραδώσω τα όπλα. Εσείς είσθε ο ποιμένας ο καλός, εγώ ο αρχιποιμένας ο άχρηστος. Για τις αμαρτίες μου αδυνάτισα σωματικά και ακόμη περισσότερο πνευματικά. Πίσω μου τίποτε καλό δεν φαίνεται, μπροστά μου τίποτε αξιόλογο δεν ελπίζεται. Μένει μόνο: «Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Είθε να ευδοκήση ο Κύριος, έστω κι αυτή η κραυγή να βγαίνη μέσ’ απ’ την καρδιά». «Να καλλιεργήτε μέσα σας τον φόβο του Θεού και την ευλάβεια ενώπιον του απερίγραπτου μεγαλείου Του. Να έχετε καρδιά συντετριμμένη και τεταπεινωμένη . Να θεωρήτε όλους ανώτερούς σας. Ν’ αγαπάτε την σιωπή, την μόνωσι, την συνομιλία με τον Κύριο, που θα γίνη χειραγωγός και διδάσκαλός σας.Τα άγια δάκρυα αποτελούν εκδήλωση θείου ελέους και ασφάλεια στην πνευματική ξηρασία και στην σκλήρυνσι των αισθημάτων. Μην τα περιφρονήτε και μην τα διώχνετε.Τα αμαρτωλά δάκρυα προκαλούν οίησι, αγαπούν την επίδειξι και παρέρχονται σύντομα.Όταν σας πλησιάζη η υπερηφάνεια διώξτε την και τοποθετήστε στην θέσι της το ταπεινό φρόνημα και την συντριβή». «Δεν υπάρχει λόγος να επαναλαμβάνω ότι το απόρθητο φρούριό μας είναι η ταπείνωσις. Δύσκολα την αποκτά κανείς. Μπορεί να θεωρή ταπεινό τον εαυτό του και να μην έχη ίχνος απ’ αυτή. Ο σωστότερος ή ο μοναδικός δρόμος για την ταπείνωσι είναι η υπακοή και η απάρνησις του ιδίου θελήματος. Χωρίς αυτά είναι δυνατόν ν’ αναπτύξη κανείς εσωτερικά εωσφορικό εγωισμό, παρά την εξωτερική ταπεινή συμπεριφορά και τις ταπεινολογίες.Σταθήτε λοιπόν και αναρωτηθήτε, αν έχετε υποκοή και απάρνησι του ιδίου θελήματος». «Αγωνισθήτε ν’ αποκτήσετε ταπείνωσι. Η ταπείνωσις είναι ευωδία Χριστού και ένδυμα Χριστού. Για χάρι της όλα θα τα συγχωρήση ο Θεός. Δεν θα εξετάση τις ελλείψεις που είχε ο αγώνας μας. Ενώ χωρίς ταπείνωσι καμιά άσκησι δεν μπορεί να μας βοηθήση.Με το ταπεινό φρόνημα μπορεί ο άνθρωπος να σωθή. Χωρίς όμως αυτό το εισητήριο δεν θα του επιτρέψουν να μπη στον παράδεισο που είναι γεμάτος από ταπεινούς». «Η ταπείνωσις πρέπει ν’ αποτελή το φόντο της ζωής σας, όπως και του καθενός που ζη ειλικρινά την εν Χριστώ ζωή». «Αγωνισθήτε στον εαυτό σας με όλες σας τις δυνάμεις και ο Θεός θα σας βοηθήση. Έχετε σαν σκοπό ν’ αποκτήσετε «πνεύμα συντετριμμένον», «καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην» ( Ψαλμ. 50, 19 ) . Όταν υπάρχουν αυτά, σημαίνει ότι βρίσκεσθε σε καλή κατάστασι. Τότε έχετε την σκέπη και την βοήθεια του Θεού. Τότε η προσήλωσις στον Θεό είναι σταθερή και η ενθύμησίς Του αδιάλειπτη». «Προσπαθήστε να παλέψετε με το ευέξαπτο του χαρακτήρος σας. Το πάθος αυτό εκδηλώνεται όταν κάποιος ενεργήση αντίθετα με την δική σας θέλησι, επιθυμία ή εντολή. Όσο όμως ζη μέσα σας η υπερηφάνεια τίποτε δεν θα κατορθώσετε. Αυτή όλα τα κυβερνά. Αν μπορήτε πετάξτε την πέρα από την εξώπορτα του σπιτιού σας και απαγορέψτε της να ξαναπαρουσιασθή.Να σκέπτεσθε την πανταχού παρουσία του Θεού , καθώς και την ώρα του θανάτου. Η μνήμη του Θεού και του θανάτου είναι οι καλύτεροι διδάσκαλοι για την θεραπεία των παθών». «Είθε να σας διατηρήση ο Κύριος το χάρισμα των δακρύων για πάντα। Αυτά μαλακώνουν την καρδιά και χαρίζουν την κατάνυξι . Πρέπει όμως να τα κρύβετε. Διότι η υπερηφάνεια ολόγυρά τους περιφέρεται , όπως ο σκύλος γύρω από την τροφή». Τα σχόλια και οι κρίσεις των ανθρώπων. Η ανάγκη καλού πνευματικού οδηγού. Η Χάρη του Θεού να ‘ναι μαζί σου! “Με κουτσομπολεύουν”, γράφεις. Καταλαβαίνω πώς αισθάνεσαι. Πόσο καυστική είναι η φωτιά της γλώσσας και πόσο καχύποπτο το μάτι του ανθρώπου! Γι’ αυτό και ο άγιος Δαβίδ στους Ψαλμούς του συχνά και εγκάρδια ικετεύει τον Θεό να τον λυτρώσει από την ανθρώπινη κακογλωσσιά. Πού θα βρεις παρηγοριά και στήριγμα; Στη μαρτυρία της συνειδήσεώς σου. Κράτα μέσα σου την επίγνωση της ορθότητας των πράξεών σου ενώπιον του Θεού και των σοβαρών ανθρώπων. Έτσι θ’ αντιμετωπίσεις θαρραλέα τα λόγια του κόσμου, όποια κι αν είναι αυτά. Ταυτόχρονα , όμως, να φέρεσαι σε όλους φυσιολογικά, σαν να μην έχεις ακούσει τίποτε από τα κουτσομπολιά τους. Είναι αδύνατο να αγνοήσεις εντελώς το τι λένε ή τι μπορεί να πουν οι άνθρωποι. Γενικά, το πιο συνετό θα είναι να μην προκαλείς σχόλια και αντιδράσεις. Δεν πρέπει ωστόσο, για την αποφυγή των αντιδράσεων να φτάνεις ως το σημείο να αθετείς τις θείες εντολές και να παραιτείσαι από την πνευματική ζωή. Γιατί, όμως, σε σχολιάζουν; Μήπως έδωσες καμιάν αφορμή; Ίσως το ταξίδι σου στον Άγιο Στέργιο; Αλλά αυτό δεν το κοινολόγησες. Ήσουν, άλλωστε, μαζί με συγγενείς σου. Μήπως το ότι πηγαίνεις στην Εκκλησία κάθε Κυριακή και εορτή; Αλλά αυτό το κάνουν όλοι οι αληθινοί χριστιανοί. Εκτάκτως μόνο και για πολύ σοβαρούς λόγους – « δι’ ευλόγους αιτίας » -μπορούν να απουσιάσουν από τη λατρευτική σύναξη, χωρίς να θεωρηθούν ράθυμοι, αμελείς, ψεύτικοι χριστιανοί. Οι άγιοι πατέρες της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, μάλιστα, παραγγέλλουν να αποκόπτεται από το σώμα της Εκκλησίας όποιος χωρίς σοβαρό λόγο δεν εκκλησιάζεται για τρεις συνεχείς Κυριακές. Μη μιμείσαι τις κακές συνήθειες των μεγαλοαστών κυριών της Μόσχας και μην ακούς τα ανόητα λόγια τους. Αυτό είναι το σήμερα∙ το αύριο είναι ο θάνατος. Ο θάνατος δεν έχει σε καμίαν υπόληψη τις κομψές γυναίκες∙ τις παίρνει σβάρνα και αυτές. Και μετά το θάνατο υπάρχει η λογοδοσία. Στο φοβερό βήμα του Χριστού δεν περνάει η εξυπνάδα των μεγαλοαστών κυριών. Μη συγχύζεσαι, λοιπόν, από οποιαδήποτε λόγια. Απλώς κάνε ό,τι μπορείς για να μην τα προκαλείς. Αν, ωστόσο, δεν καταφέρεις να τα αποτρέψεις, αγνόησέ τα. Όπως σου είπα, η μαρτυρία της συνειδήσεώς σου ενώπιον του Θεού είναι αρκετή για την παρηγοριά και την ενθάρρυνσή σου. Και όλος ο κόσμος να σε κατακρίνει, σε καμία περίπτωση δεν είσαι ένοχη, αν ο Θεός σε δικαιώνει μέσα στη συνείδηση. Για τον αθώο άνθρωπο οι άδικες επικρίσεις είναι σαν τα μαύρα σύννεφα, που μαζεύονται για λίγο από πάνω του, μα σύντομα διαλύονται και χάνονται, χωρίς να δίνουν βροχή. Έτσι χάνονται και τα ανθρώπινα λόγια. Ύστερ’ από κάμποσο καιρό κανένας δεν τα θυμάται πια. Το ίδιο θα συμβεί , πιστεύω, και στη δική σου περίπτωση. Το εύχομαι ολόψυχα. Επαναλαμβάνω: Να φέρεσαι φυσιολογικά, όπως πάντα, σαν να μην καταλαβαίνεις τίποτα. Οι σκληρές ασκήσεις δεν ταιριάζουν στον δικό σου τρόπο ζωής. Στη θέση τους βάλε το φόβο του Θεού και τη μνήμη του θανάτου. Αυτά τα δύο θα σε διδάξουν τα πάντα. Γράφε μου ό,τι σκέφτεσαι. Η κρυψίνοια στην καθημερινή ζωή δεν είναι πάντα κακό πράγμα, στην πνευματική ζωή, όμως, είναι το πιο επικίνδυνο. Απαιτείται να έχεις κάποιον καλό σύμβουλο , τόσο για τοα βιοτικά όσο και, πολύ περισσότερο, για τα πνευματικά σου προβλήματα. Υπάρχουν γύρω μας και μέσα μας πονηρές δυνάμεις, οι οποίες, πείθοντάς μας ότι έχουμε διάφορες φανταστικές αρετές, μας κατευθύνουν σε δραστηριότητες μάταιες ή βλαπτικές και μας οδηγούν στην σύγχυση και στην πλάνη. Ο εχθρός βρίσκεται πολύ κοντά μας και τα θέλει όλα δικά του! Με πολλά μέσα μπορείς να τον πολεμήσεις και πρώτα-πρώτα με την ίδια σου τη λογική. Μην κάνεις αμέσως ό,τι σου φαίνεται καλό. Εξέταζέ το με επιμέλεια, πριν ενεργήσεις . Με την εξέταση αυτή οι δόλιοι σκοποί του εχθρού εύκολα αποκαλύπτονται. Δυστυχώς, όμως, η λογική δεν λειτουργεί πάντα. Διαταράσσεται, μπερδεύεται και σκοτίζεται από τις υπερβολές του εχθρού. Γι’ αυτό γράφε μου, όπως είπαμε. και γράφε μου τα πάντα. Αν μπορούσες να βρεις εκεί κάποιον καλό πνευματικό σύμβουλο και καθοδηγό, θα μπορούσες να συζητάς μαζί του πιο συχνά. Ο Κύριος να σε ελεήσει και να σε σώσει! Όσο ζεις, να διδάσκεσαι. Πρόσεχε τον εαυτό σου. Τα λάθη σου θα σε βοηθούν να διορθώνεσαι. Η αντιμετώπιση των ασθενειών Όλα δίνονται από το Θεό. Και όλα δίνονται για τη σωτηρία μας. Μ’ αυτή τη σκέψη να δεχθείς κι εσύ την ασθένειά σου, ευχαριστώντας το Θεό, που φροντί­ζει για τη σωτηρία σου. Τώρα, το πως συντελεί στη σωτηρία μας οτιδήποτε παραχωρεί ό Κύριος, μόνο Εκείνος το γνωρίζει. Εμείς συνήθως δεν μπορούμε να το αντιληφθούμε. Στέλνει λ.χ. μια συμφορά άλλοτε για να μας παιδαγωγήσει, άλλοτε για να μας αφυπνί­σει πνευματικά, άλλοτε για να μας γλυτώσει από ενα μεγαλύτερο κακό, άλλοτε για να μας αυξήσει τον ουράνιο μισθό, άλλοτε για να μας απαλλάξει από κά­ποιο πάθος κ.ο.κ. Εσύ, λοιπόν, ν’ αναλογίζεσαι τις αμαρτίες σου και να λες: «Δόξα σ’ Εσένα, Κύριε, που με τιμωρείς δίκαια!». Να συλλογίζεσαι ότι πρωτύτερα είχες ξεχάσει το Θεό και να λές: «Δόξα σ’ Εσένα, Κύ­ριε, που μου έδωσες αφορμή και γνώση για να Σε θυμάμαι συχνά!». Να σκέφτεσαι οτι, αν ήσουν υγιής, πιθανότατα δεν θα έκανες το καλό, και να λές: «Δόξα σ’ Εσένα, Κύριε, που μ’ εμπόδισες από την αμαρ­τία!». Αν αντιμετωπίζεις μ’ αυτόν τον τρόπο και μ’ αυτές τις σκέψεις την ασθένεια σου, το φορτίο σου θα γίνει πολύ ελαφρό. Από το άλλο μέρος, μολονότι οι ασθένειες παρα­χωρούνται από το Θεό, η φροντίδα για τη θεραπεία δεν είναι αμαρτία. Γιατί τόσο η ιατρική επιστήμη όσο και τα φάρμακα είναι δώρα κι αυτά του Θεού στο ανθρώπινο γένος. Καταφεύγοντας, λοιπόν, στους για­τρούς, πάλι στο Θεό καταφεύγουμε. Μέσ’ από την αρρώστια ας μαθαίνουμε και ας απο­κτούμε την ταπείνωση, την υπομονή, τη γενναιοψυχία, το αίσθημα της ευγνωμοσύνης προς το Θεό. Αν­θρώπινη, βέβαια, είναι η ανυπομονησία, η λιποψυχία. Μόλις, όμως, εμφανιστεί, πρέπει να τη διώχνουμε. Όλες οι δύσκολες καταστάσεις έχουν ένα βάρος, αυτό που πρέπει να σηκώσουμε, αυτό που πρέπει να υπο­μείνουμε. Χωρίς βάρος, δεν μπορούμε να μιλάμε για υπομονή. Πάντως, η επιθυμία απαλλαγής από το βά­ρος δεν είναι έφάμαρτη. Είναι φυσική ανάγκη της ψυχής. Αμαρτία διαπράττουμε, όταν, από τη φυσική αυτή ανάγκη, οδηγούμαστε στην αδημονία και το γογγυσμό. Αν νιώσεις μέσα σου κάτι τέτοιο, απομάκρυνε το αμέσως, ευχαριστώντας το Θεό. Αν αρρωστήσατε από υπαιτιότητα σας, μετανοήστε ενώπιον του Θεού και ζητήστε Του συγχώρηση, επειδή δεν φυλάξατε το δώρο της υγείας, το δώρο που Εκείνος σας πρόσφερε. Αν πάλι η αρρώστια σας παραχωρήθηκε από τον Κύριο -γιατί τυχαία τίποτα δεν γίνεται-, ευχαριστήστε Τον εγκάρδια. Και η αρρώ­στια, βλέπετε, είναι θείο δώρο, γιατί ταπεινώνει, μα­λακώνει την ψυχή και απαλλάσσει άπό τις πολλές μέ­ριμνες. Πώς να προσευχόμαστε, όταν είμαστε άρρωστοι; Δεν αμαρτάνουμε, όταν ζητάμε άπό το Θεό να μας θεραπεύσει. Κάθε φορά πού το ζητάμε, όμως, ας προ­σθέτουμε και τη φράση: «άν είναι θέλημα Σου, Κύ­ριε!». Όταν υποτασσόμαστε ολοκληρωτικά στο θείο θέλημα και δεχόμαστε το καθετί ώς θεία ευεργεσία, τότε και ή ψυχή μας παραμένει ειρηνική και ό Θεός γί­νεται πιο ελεητικός απέναντι μας. Έτσι μας χαρίζει είτε την υγεία είτε, τουλάχιστον, παρηγοριά και πα­ράκληση μέσα στον πόνο. Η ψυχρότητα στην προσευχή Η ψυχρότητα στην προσευχή οφείλεται είτε σε ψυχική κόπωση είτε σε πνευματικό κορεσμό είτε σε σωματικές απολαύσεις και αναπαύσεις είτε σε πάθη, που κυριεύουν την ψυχή, προπαντός στην έπαρση. Όλα αυτά είναι ενάντια στην πνευματική ζωή, μέσα στην οποία κεντρική θέση κατέχει η προσευχή. Έτσι, πρώτα και κύρια προκαλούν το στέρεμα της πηγής της προσευχής μέσα μας. Αυτό, όμως, μπορεί να oφείλεται και σε απομάκρυνση της χάριτος, που συμβαίνει με θεία παραχώρηση. Και να γιατί: Όταν η ψυχή μας φλέγεται από τον πόθο του Θεού και από την καρδιά μας ξεχύνεται ολόθερμη προσευχή, δεν έχουμε παρά ελεητική επίσκεψη της χάριτος. Εμείς όμως, όταν η ευλογημένη αυτή κατάσταση παρατείνεται για πολύ, νομίζουμε ότι κατορθώσαμε κάτι σπουδαίο με το δικό μας αγώνα και κυριευόμαστε από την κενοδοξία. Για λόγους παιδαγωγικούς, λοιπόν, απομακρύνεται η χάρη και μένει η ψυχή μας μόνη της, γυμνή και αδύναμη, ανίκανη να ζήσει πνευματικά, ψυχρή και απρόθυμη να προσευχηθεί… Τί θα κάνουμε, λοιπόν, για να ξεφύγουμε απ’ αυτή την κατάσταση; Πρώτα-πρώτα θα φροντίσουμε να εξουδετερώσουμε τις αιτίες της. Και ύστερα, παρ’ όλη την ψυχρότητα της ψυχής μας, θα κάνουμε με επιμονή και υπομονή τον καθημερινό προσευχητικό κανόνα μας, προσπαθώντας αφ’ ενός να συγκεντρώνουμε το νου μας στα λόγια των ευχών και αφετέρου να ξεσηκώνουμε μέσα στην καρδιά μας αισθήματα φιλόθεα. Με τον καιρό ο Θεός, βλέποντας την ταπείνωση και την καρτερία μας, θα μας ξαναστείλει τη χάρη Του, που θα διώξει το πνεύμα της ψυχρότητος, όπως ο άνεμος διώχνει την ομίχλη. Πώς θ’ αποκτήσουμε θερμότητα στην Προσευxή Με αγώνα και υπομονή, μ’ αυτά τα δυο θα ζωντανέψει μέσα μας η φλογερή προσευχή. Απαιτούνται χρόνος και κόπος πολύς. Όμως, ας μη λιποψυχήσουμε, ας μην αποκάνουμε, ας μη βαρεθούμε. Η προσπάθειά μας, αν είναι συστηματική και επίμονη, θα στεφανωθεί οπωσδήποτε, αργά ή γρήγορα, με επιτυχία. Θα στεφανωθεί όχι χάρη σ’ εμάς, αλλά χάρη στο άπειρο έλεος του Θεού. Είναι καλό να συνηθίσει η γλώσσα σας την ευχή του Ιησού, το “Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με”, ή οποιαδήποτε άλλη σύντομη προσευχή με το νου συγκεντρωμένο στην καρδιά. Αγωνιστείτε να προξενήσετε στην καρδιά σας, ας το πω έτσι, μια μικρή πληγή. Ο συστηματικός κόπος σας σύντομα θα δημιουργήσει την πληγή αυτή. Και τότε ο Κύριος θα σας επιβραβεύσει με τη δική Του χαρισματική προσευχή. Η βιασύνη στην προσευχή Σας ελέγχει η συνείδηση, επειδή κάνετε πολύ βιαστικά την προσευχή σας। Και είναι εύλογο. Γιατί υπακούτε στον εχθρό; Εκείνος είναι που σας παρακινεί: “Γρήγορα… πιο γρήγορα…”. Η βιαστική προσευχή δεν έχει πνευματικό καρπό. Βάλτε, λοιπόν, κανόνα στον εαυτό σας να μη βιάζεστε. Να προσεύχεστε έτσι, ώστε ούτε μια λέξη να μην προφέρουν τα χείλη σας, που να μην την κατανοεί ο νους σας και να μην τη βιώνει η καρδιά σας. Πρέπει να ριχθείτε σ’ αυτόν τον αγώνα με αποφασιστικότητα στρατιωτική. Και όταν ο εχθρός σας ψιθυρίζει, “Κάνε τούτο ή εκείνο”, εσείς να του αποκρίνεστε: “Ξέρω τί θα κάνω. Δεν σε χρειάζομαι. Φύγε από δω!“. Την ψυχή την τρέφει μόνο η προσευχή. Η δική σας προσευχή, όμως, είναι επιφανειακή, όχι ουσιαστική. Γι ‘ αυτό η ψυχή σας μένει ανικανοποίητη, πεινασμένη … Του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου Τα τεχνάσματα του πονηρού και η αντιμετώπισή τους Η ΧΑΡΗ του Θεού να ‘ναι μαζί σου! «Είμαι λυπημένη», γράφεις. «Δεν μπορώ να βρω ειρήνη πουθενά. Κάτι με καταθλίβει. Την καρδιά μου την πλάκωσε ένα βάρος και την τύλιξε ένα σκοτάδι». Η δύναμη του Σταυρού είναι μαζί μας! Πάρε θάρρος και στάσου ακλόνητη. Ο εχθρός αντιλήφθηκε ότι θέλεις να εγκαταλείψεις τον κόσμο, όπου άνετα αποκομίζει κέρδη, κι έτσι σε… αποχαιρετά μ’ αυτές τις δυσκολίες, τη μελαγχολία ,την ατονία, τη χαύνωση. Δεν είσαι η μόνη∙ όλοι όσοι θέλουν ν’ αφιερωθούν ολοκληρωτικά στον Θεό, δέχονται τέτοιες επιθέσεις, ο καθένας όμως με διαφορετικό τρόπο. Εσύ βασανίζεσαι από το πλάκωμα της καρδιάς και το σκοτάδι∙ άλλος παραλύει από το φόβο∙ κάποιος τρίτος πνίγεται μέσα σ’ ένα πέλαγος άτοπων λογισμών∙ κι ένας τέταρτος ταλαιπωρείται από αλλεπάλληλους πειρασμούς. Ο πονηρός, για να πετύχει τους ανόμους σκοπούς του, χρησιμοποιεί σε κάθε άνθρωπο και σε κάθε περίπτωση και τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους , σκοτίζοντας το νου και αναστατώνοντας την καρδιά. Συνήθως αυτό συμβαίνει ξαφνικά, σαν ξέσπασμα καταιγίδας. Τέτοια είναι τα τερτίπια των εχθρών μας, των δαιμόνων. Τριγυρνούν παντού, όπως οι συμμορίες των ταραχοποιών . Όταν βρουν πόρτες ανοιχτές και αφύλαχτες, ορμούν μέσα στα σπίτια μας και αναποδογυρίζουν τα πάντα. Αφού τα κάνουν γυαλιά-καρφιά, εμφανίζονται, αφήνοντάς μας σε κατάσταση οδύνης και αμηχανίας. Ωστόσο , μόνο και μόνο απ’ αυτό το κακό, δεν βλάπτεται η ψυχή μας. Ούτε για την επίθεση των εχθρών είμαστε ένοχοι, ούτε για τη διατάραξη που προξενούν στην εσωτερική μας κατάσταση, ούτε για τους λογισμούς που σπέρνουν στο νου μας ή τα συναισθήματα που ξεσηκώνουν στην καρδιά μας. Ο Θεός δεν μας κατακρίνει γι’ αυτά, φτάνει να μην υπάρχει δική μας συγκατάθεση. Ας κάνουμε υπομονή ως την παρέλευση της δυσκολίας… … Μην κάνεις πίσω! Ο Κύριος παραχώρησε αυτή τη δοκιμασία για ν’ αποδείξεις ότι η απόφασή σου είναι σοβαρή και σταθερή. Αφού, λοιπόν, Εκείνος έστειλε τη δοκιμασία , πες σαν τον Ιώβ: « Όπως φάνηκε καλό στον Κύριο, έτσι κι έγινε∙ ας είναι δοξασμένο τ’ όνομά Του!» ( Ιώβ 1:21) . Είχες ειρήνη, και τώρα έχεις πόλεμο. Ευλογητός ο Θεός για την ειρήνη, ευλογητός ο Θεός και για τον πόλεμο! Πες στον Κύριο: “ Θα υπομείνω τον πειρασμό, αν αυτό είναι το θέλημά Σου. Μόνο βοήθησέ με, Κύριε, να τον σηκώσω”. Πέσε μπροστά Του μ’ όλη σου την ύπαρξη ,ζητώντας και την πρεσβεία της πανάχραντης μητέρας Του. Έχεις πόλεμο. Είναι μια ευκαιρία να δείξεις αν είσαι ικανή να πολεμάς για το αγαθό, όπως ένας στρατιώτης που υπερασπίζεται τα πατρογονικά χώματα∙ είναι μια ευκαιρία να ανδραγαθήσεις κατά την εχθρική επίθεση. Ο τρόπος είναι απλός: Άφησε τον εχθρό να χτυπάει. Εσύ πρόβαλε σταθερή άμυνα για το αγαθό. Πες μέσα σου ή ακόμα και φωναχτά: “ Δεν θ’ αλλάξω το σκοπό και την απόφασή μου μήτε σ’ ένα γιώτα! Δεν επιθυμώ τίποτε απ’ αυτά που μου υποβάλει ο εχθρός”. Κατονόμασε ένα-ένα το κάθε πράγμα που σου υποβάλλει, απορρίπτοντας το με κατάρες. Κάλεσε τον Κύριο σε βοήθεια. Όλα θα περάσουν… … Ο Θεός με τους πειρασμούς θέλει να μας εξασφαλίσει στεφάνια. Όποιος δεν υποχωρεί στον εχθρό, θα στεφανωθεί σαν μάρτυρας. Όλοι είμαστε ικανοί ν’ αποκτήσουμε στεφάνια, και εμείς και όσοι είναι κοντά μας και όσοι είναι μακριά μας. Είσαι κι εσύ, φυσικά ,ικανή. Μόνο που χρειάζεσαι προσοχή και θάρρος, έτσι ώστε όλα να τα παίρνεις από τον Θεό και όλα να τ’ αποδίδεις σ’ Αυτόν. Ο Θεός βοηθός! Η ψύχρανση του πνευματικού ζήλου και οι αιτίες της. Τι πρέπει να κάνουμε σε τέτοια περίπτωση. Δημοσίευση: Δευτέρα, 09 Ιανουαρίου 2012 ΦΟΒΑΣΑΙ. Αμφιβάλεις αν θα καταφέρεις να ολοκληρώσεις την προσπάθειά σου, μολονότι έκανες μια φιλότιμη αρχή. Ναι, πρέπει να το φοβάσαι αυτό, γιατί ,καθώς είμαστε συχνά άστατοι, προκαλούμε βλάβη στον εαυτό μας. Μη στηρίζεσαι στις; δυνάμεις σου. Απόθεσε κάθε ελπίδα σου στον Θεό. Από την ανησυχία και το φόβο της αποτυχίας όχι μόνο δεν θα ζημιωθείς, αλλ’ απεναντίας και θα ωφεληθείς, αν ,πρώτον, δεν απελπιστείς και, δεύτερον, ακουμπήσεις και στηριχθείς στον παντοδύναμο Κύριο. Διατήρησε αυτή την καλή ανησυχία. Να φοβάσαι μήπως λυπήσεις τον αγαπημένο σου Κύριο. Και να σκέφτεσαι πως αύριο έρχεται ο θάνατος. Αργότερα, την ανησυχία θα την αντικαταστήσει η στέρεη ελπίδα της σωτηρίας. Προς το παρόν όμως, μην την αποδιώξεις. Σου χρειάζεται . Θα πυροδοτεί τον ενθουσιασμό σου, θα σε απομακρύνει από επιβλαβείς αδυναμίες και θα σε παρακινεί σε ακατάπαυστη καρδιακή ικεσία: « Κύριε, βοηθησέ με! Κύριε σώσε με! Και σώσε με, την ανάξια, με τον τρόπο που Εσύ ξέρεις!». Αυτή είναι η έμπονη συντριβή της καρδιάς ενώπιον του Κυρίου. Οι εχθροί, τόσο οι εσωτερικοί όσο και εξωτερικοί, είναι ισχυροί. Δεν ξέρεις τι θύελλες θα ξεσπάσουν απ’ έξω και μέσα σου. Κάθε στιγμή μπορεί να παραπατήσεις και να πέσεις. Γι’ αυτό μη σταματάς, να κραυγάζεις, «Κύριε, σώσε με!», με καρδιά συντριμμένη και ταπεινωμένη, όπως λέει ο προφήτης Δαβίδ ( Ψαλμ.50:19 )˙ γιατί μια τέτοια καρδιά ο Θεός ποτέ δεν την περιφρονεί. Μην το ξεχάσεις: Όποιος έχει αμετάπτωτο το βίωμα της έμπονης συντριβής ενώπιον του Κυρίου, βίωμα που προέρχεται από την επίγνωση των κινδύνων και των δυσκολιών της πνευματικής ζωής, αυτός βρίσκεται στον σωστό δρόμο. “Να δώσει ο Θεός”, γράφεις, “ ώστε ο τωρινός πνευματικός μου ζήλος να μην καταπέσει αργότερα”. Να δώσει ο Θεός, ναι, ώστε ο πνευματικός σου ζήλος να μην καταπέσει όχι αργότερα, αλλά ποτέ! Όταν υπάρχει αυτός ο ζήλος , υπάρχει πνευματική ζωή˙ όταν δεν υπάρχει ο ζήλος, ούτε πνευματική ζωή υπάρχει. Η εξάτμιση του πνευματικού ζήλου συνεπάγεται διακοπή της πνευματικής αναπνοής και ανακοπή της πνευματικής καρδιάς. Το πνεύμα είτε πεθαίνει είτε αδρανεί. Γι’ αυτό, το πρώτο μέλημα του ανθρώπου που μπαίνει στο δρόμο του Θεού, πρέπει να είναι η διατήρηση με κάθε δυνατό τρόπο του ζήλου, της προθυμίας , της φιλοτιμίας και της φιλοπονίας. Ο πνευματικός ζήλος και η έμπονη συντριβή ενώπιον του Κυρίου, για την οποία έγραψα πιο πάνω, είναι τα θεμέλια της πνευματικής ζωής, η ασπίδα της και ο προμαχώνας της. Αντίθετα, ο μεγαλύτερος εχθρός της είναι η ψύχρανση του ζήλου. Φοβερό πράγμα! Πρέπει να ξέρεις, ωστόσο, πως η ψύχρανση αυτή δεν είναι σε κάθε περίπτωση οριστική ούτε αυτόχρημα καταστροφική. Πολλές φορές ακολουθεί είτε μιάν αλόγιστη υπερένταση των δυνάμεων της ψυχής είτε μιάν ασθένεια του σώματος. Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν πρόκειται για κατάσταση μόνιμη και επιβλαβή, όπως, απεναντίας, συμβαίνει, όταν η ψύχρανση ακολουθεί την εκούσια απόρριψη της ευσέβειας και την ενσυνείδητη επιλογή της ασέβειας, παρά την αντίθεση και την διαμαρτυρία της συνειδήσεως. Τότε είναι που το πνεύμα νεκρώνεται και η πνευματική ζωή τερματίζεται. Αυτό το ενδεχόμενο να φοβάσαι πάνω απ’ όλα, να το φοβάσαι σαν τη φωτιά και σαν το θάνατο. Και να θυμάσαι πως είναι το πρώτο ολέθριο επακόλουθο της απώλειας, πρώτον, της προσοχής και, δεύτερον ,του θείου φόβου. Αν λοιπόν, πάντοτε προσέχεις τον εαυτό σου και φοβάσαι τον Θεό, θα διατηρήσεις ζωντανό και θερμό τον πνευματικό σου ζήλο. Όσο για τις ακούσιες και φευγαλέες ψυχράνσεις του ζήλου, που οφείλονται σε ψυχική κόπωση η σωματική ασθένεια, υπάρχει ένας κανόνας: Να υπομένεις και να εκτελείς με συνέπεια τα έργα του Θεού έστω και τυπικά μόνο, δίχως ψυχική συμμετοχή. Χάρη στην καρτερία και την εμμονή σου, σύντομα η ψυχρότητα θα ξαναδώσει τη θέση της στην θέρμη… «Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ γράμματα σε μια ψυχή» ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000 Στάρετς Σάββας ο παρηγορητής Αυτό ήταν από Εμένα" Σκέφθηκες ποτέ πως οτιδήποτε εγγίζει εσένα, παρόμοια εγγίζει Εμένα; Διότι «ο απτόμενος υμών ως απτόμενος της κόρης του οφθαλμού αυτού» ( Ζαχ. 2,8 ) , δηλαδή όποιος εγγίζει εσένα, εγγίζει την κόρη του οφθαλμού Μου. Εσύ στους οφθαλμούς μου είσαι ακριβός και πολύτιμος και Εγώ σε αγάπησα πολύ. Γι’ αυτό για Μένα αποτελεί ιδιαίτερη χαρά να σε παιδαγωγήσω. - Όταν πειρασμοί σηκώνονται εναντίον σου και ξαφνικά περνούν και φεύγουν σαν ποτάμι, θέλω να γνωρίζεις ότι αυτό ήταν από Μένα. Ότι η δική σου αδυναμία έχει ανάγκη της δικής Μου δυνάμεως και ότι η ασφάλειά σου συνίσταται στο να δώσεις σε Μένα τη δυνατότητα να αγωνισθώ για σένα. - Όταν βρίσκεσαι σε δύσκολες περιστάσεις ανάμεσα στους ανθρώπους , οι οποίοι δεν σε καταλαβαίνουν, οι οποίοι δεν υπολογίζουν ότι αυτό είναι δυσάρεστο για σένα, οι οποίοι σε παραμερίζουν, αυτό ήταν από Μένα. Εγώ, ο Θεός, είμαι που δημιουργώ τις περιστάσεις. Εσύ δεν βρέθηκες τυχαία στη θέση σου. Αυτή η θέση είναι αυτή που εγώ όρισα σε σένα. Εσύ δεν ζητούσες να σου διδάξω ταπείνωση; Να, κοίταξε: Εγώ σε έβαλα ακριβώς σ’ αυτό το περιβάλλον, σ’ αυτό το σχολείο, όπου διδάσκεται αυτό το μάθημα. Το περιβάλλον σου και όσοι ζουν μαζί σου, το μόνο που κάνουν είναι να εκπληρώνουν το θέλημά μου. - Όταν βρίσκεσαι σε οικονομική δυσκολία και δύσκολα τα βγάζεις πέρα, αυτό ήταν από Μένα. Εγώ ρυθμίζω το πουγγί σου και θέλω να προστρέχεις σε Μένα και να είσαι σε εξάρτηση από Μένα. Οι προμήθειές μου είναι ανεξάντλητες. Θέλω να είσαι βέβαιος για την αξιοπιστία Μου και τις επαγγελίες μου, ώστε να μην μπορέσουν να πουν για σένα πάνω στις ανάγκες σου: «ουκ ενεπιστεύσατε Κυρίω τω Θεώ υμών» ( Δευτ. 1,320 ) . - Ζεις μια νύχτα θλίψεων και είσαι χωρισμένος από τους οικείους σου; Αυτό ήταν από Μένα. Εγώ είμαι που δοκίμασα την ασθένεια. Εγώ είμαι που επέτρεψα αυτή την θλίψη για να στραφείς σε Μένα και σε Μένα να μπορέσεις να βρεις αιώνια παρηγοριά. - Εξαπατήθηκες από κάποιο φίλο σου, στον οποίο είχες ανοίξει την καρδιά σου; Αυτό ήταν από Μένα. Εγώ επέτρεψα αυτή την απογοήτευση να σε αγγίξει, για να γνωρίσεις ότι ο καλύτερος Φίλος σου είναι ο Κύριος. Θέλω να τα αναφέρεις όλα σε Μένα και να μιλάς σε Μένα. - Σε συκοφάντησε κάποιος; Ανάθεσε σε μένα αυτό το έργο και προσκολλήσου σε Μένα, το Καταφύγιό σου, για να σε σκεπάσω «από αντιλογίας γλωσσών». Εγώ «εξοίσω ως φως την δικαιοσύνην σου και το κρίμά σου ως μεσημβρίαν» ( Ψαλμ. 36, 6 ) . Καταστράφηκαν τα σχέδιά σου; Κάμφθηκε η ψυχή σου και απόκαμες; Αυτό ήταν από Μένα. Εσύ έφτιαξες τα σχέδιά σου και τα ‘φερες σε Μένα να τα ευλογήσω, αλλά Εγώ θέλω να μου παραχωρήσεις το δικαίωμα να γίνω κύριος σε όλες τις περιστάσεις της ζωής σου, γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο για σένα, μόνος σου να μπορέσεις να τα βγάλεις πέρα με όλα αυτά. - Σε επισκέφτηκαν καθημερινές κακοτυχίες, απρόσμενες, και μελαγχολία κατέλαβε την καρδιά σου; Αυτό ήταν από Μένα. Γιατί εγώ θέλω η καρδιά σου και η ψυχή σου να φλέγονται πάντοτε, ιστάμενες ενώπιον των οφθαλμών Μου και δια του ονόματός Μου να νικήσουν αυτή τη μικροψυχία. - Μήπως για πολύν καιρό δεν έλαβες νέα από τους οικείους και τους αγαπητούς σε Σένα ανθρώπους και από τη μικροψυχία και την ολιγοψυχία πέφτεις στην απελπισία και το γογγυσμό; Αυτό ήταν από Μένα. Γιατί μ’ αυτό το βάσανο της ψυχής Εγώ δοκίμασα τη σταθερότητα της πίστεώς σου, το απαράβατο των υποσχέσεών σου , τη δύναμη και την παρρησία της προσευχής σου για τους δικούς σου. Γιατί δεν εμπιστεύτηκες αυτούς στη σκέπη της Πανάγνου μητρός Μου; Γιατί ποτέ δεν ανέθεσες τη φροντίδα γι’ αυτούς στην αγάπη και την Πρόνοιά Μου; - Σε επισκέφθηκε μια βαριά ασθένεια, προσωρινή ή ανίατη, και βρέθηκες καθηλωμένος στο κρεβάτι; Γνώριζε ότι Αυτό ήταν από Μένα. Εγώ θέλω να γνωρίσεις Εμένα ακόμη βαθύτερα μέσα στις σωματικές σου αδυναμίες και να μη γογγύζεις γι’ αυτές, τις άνωθεν σταλμένες δοκιμασίες ˙ να μην προσπαθείς να εμβαθύνεις στα σχέδιά Μου για τη σωτηρία των ψυχών μέσα από ποικίλους τρόπους, αλλά αγόγγυστα να κάμπτεις τον αυχένα σου κάτω από την Πρόνοιά Μου για σένα. - Ονειρεύτηκες να κάμεις κάποιο ιδιαίτερο έργο για χάρη Μου, αλλά αντί γι’ αυτό καθηλώθηκες στο κρεββάτι της ανημπόριας και της αρρώστιας; Αυτό ήταν από Μένα. Αλλιώς εσύ θα ήσουν βυθισμένος στα έργα σου και δεν θα μπορούσα να ελκύσω τους λογισμούς σου σε Μένα. Όμως εγώ θέλω να σου διδάξω τις πιο βαθειές σκέψεις και τα δικά Μου μαθήματα , ότι δηλαδή εσύ είσαι στη δική μου διακονία. Από τους καλύτερους συνεργάτες μου είναι κατ’ ουσίαν κάποιοι οι οποίοι είναι αποκομμένοι από την ενεργό δραστηριότητα για να διδαχθούν να μεταχειρίζονται το όργανο της αδιάλειπτης προσευχής. Κλήθηκες απρόσμενα να καταλάβεις κάποια δύσκολη και υπεύθυνη θέση; Πήγαινε βασιζόμενος σε Μένα. Εγώ σου εμπιστεύομαι αυτές τις δυσκολίες, διότι γι’ αυτό σε ευλόγησα, Εγώ ο Κύριος και Θεός σου, σε όλα τα έργα σου, σε όλα όσα θα γίνονται με τα χέρια σου. Αυτή τη μέρα δίνω στα χέρια σου αυτό το σκεύος του αγίου ελαίου. Χρησιμοποίησέ το ελεύθερα , παιδί Μου. Κάθε δυσκολία που αναφύεται, κάθε λόγος που σε πικραίνει, κάθε εμπόδιο στην εργασία σου, που θα μπορούσε να σου προκαλέσει το αίσθημα της αγανακτήσεως, κάθε φανέρωση της αδυναμίας σου και της ανικανότητός σου, ας αλειφθούν με αυτό το έλαιο. Θυμήσου ότι κάθε εμπόδιο αποτελεί μια νουθεσία από τον Θεό. Κάθε κεντρί αμβλύνεται, όταν μάθεις να βλέπεις σε όλα, σε οτιδήποτε σε αγγίζει, Εμένα. Και μετά βάλε μέσα στην καρδιά σου τα λόγια που σου εξήγησα σήμερα: αυτό ήταν από Μένα, γιατί αυτός δεν είναι κενός λόγος, αλλά η ζωή σου! Τι μπορώ εγώ ο ανάξιος να πω για όλα αυτά; Το μόνο που απομένει είναι να επαναλάβω τα λόγια του Αποστόλου Παύλου: «Τα πάντα εξ’ Αυτού, εις Αυτόν και εν Αυτώ. Αυτώ η δόξα εις τους αιώνας. Αμήν». Όχι στην απελπισία Δεν πρέπει σε οποιεσδήποτε περιπτώσεις και περιστάσεις να χάνετε το θάρρος σας ή να απελπίζεσθε. Η απελπισία φονεύει την ενέργεια που χρειάζεται για να λάβουμε στην καρδιά μας το Άγιο Πνεύμα. Ο απελπισμένος χάνει την προσευχή και νεκρώνεται για τον πνευματικό αγώνα. Να ξέρετε ότι τη στιγμή της αποθαρρύνσεως και της απελπισίας δεν σας αφήνει ο Κύριος, αλλά εσείς αφήνετε τον Κύριο. Οτιδήποτε θλιβερό κι αν σας συμβαίνει, καλέστε νοερά τον Κύριο Ιησού Χριστό που ζει μέσα στην καρδιά σας. Εκείνος περιμένει την πρόσκλησή σας . Μην απογοητεύεσθε και μη νιώθετε στενοχώρια για τη ζωή σας. Η ζωή είναι ανυπόφορη μόνο για τους δυσσεβείς , αλλά όποιος πιστεύει στον Ιησού Χριστό και ελπίζει σ’ Αυτόν, πρέπει να χαίρεται και να εκτιμά τη ζωή. Η επίγεια ζωή μας είναι απαραίτητη σαν προετοιμασία για την αιώνια ζωή: για να δοξάσουμε εδώ τον Θεό, να ευεργετήσουμε τον πλησίον και να επιτύχουμε την Αιώνια Βασιλεία δια της στενής οδού που προστάσσει το Ευαγγέλιο. Η ζωή δεν μας δόθηκε για επίγειες απολαύσεις. «Μακάριοι οι κλαίοντες νυν», όχι οι γελώντες. Η απελπισία, η νωθρότητα και η αμέλεια είναι οι τρεις γίγαντες με τους οποίους είναι δεμένο όλο το ανθρώπινο γένος. Πέτρος ο απλός και απονήρευτος Ο στάρετς συχνά αποκάλυπτε την αξία των θλίψεων. - Μη φοβείσθε τις θλίψεις. Μην προσπαθείτε γρήγορα να απαλλαγείτε απ’ αυτές. Διδαχθείτε με υπομονή και ταπείνωση απ’ αυτές. Δια των θλίψεων κατορθώνεται η σωτηρία μας. Με τις θλίψεις μαθαίνουμε πόσο κοντά μας είναι ο Κύριος: « Εγγύς Κύριος τοις συντετριμμένοις την καρδίαν», ακούμε στους Ψαλμούς του Δαυίδ. Με τις θλίψεις αποκτούμε την πεποίθηση ότι χωρίς τον Θεό δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Και αυτή η συνείδηση της αδυναμίας μας ,της μηδαμινότητάς μας, μας παιδαγωγεί στην ταπείνωση, φανερώνει την ταπεινή προσευχή που δίνει την πνευματική ειρήνη. Στην ψυχή τότε εισέρχεται η δύναμη του Θεού «η τα ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα». Δια της θλίψεως αποκτάται η πνευματική διάκριση, η πείρα. Όταν κάποιος έχη λίγη μετάνοια, του χρειάζεται κάποτε για τις αμαρτίες και η καθαρτική παιδεία , το μαρτύριο. Αφού αναγνωρίζουμε ότι είμαστε αμαρτωλοί, δεν θα πρέπει να γογγύζουμε και να κλαιγόμαστε για τις θλίψεις της ζωής μας , αλλά θα πρέπει να προσπαθούμε να ευχαριστούμε τον Θεό για το μαρτύριο που εξιλεώνει, αφού και ο ίδιος ο Κύριος υπέμεινε το μαρτύριο του Σταυρού για τις αμαρτίες του κόσμου. Τα βάσανα πολλές φορές στέλνονται σε κάποιο αθώο άνθρωπο, για να αυξηθούν τα στεφάνια της υπομονής του, κι ακόμα, σύμφωνα με το παράδειγμα του Κυρίου, για να πάσχει χάριν των άλλων. Το να έχεις τέλεια αγάπη σημαίνει να πάσχεις για τον πλησίον. Τι μεγάλο βραβείο λαμβάνει εκείνος που υπομένει τις θλίψεις αγόγγυστα! Ο Πατήρ υμών ο Ουράνιος καλεί τους θλιβομένους: « επισκέψασθε δη εν τούτω… και εκχεώ υμίν την ευλογίαν μου έως του ικανωθήναι» ( Μαλ. 3,10 ) . Βοήθεια, για να υπομείνετε τις θλίψεις, ζητήστε από τον Θεό, κατά τον λόγο του Απόστολου Πέτρου: « πάσαν την μέριμναν υμών επιρρίψαντες επ’ αυτόν» ( Α΄ Πέτρ. 5,7 ) . Πρέπει απλά να τον παρακαλέσουμε: « Κύριε ,σε μένα υπάρχουν τόσες μέριμνες, τόση θλίψη! Όλη μου την ελπίδα την εναποθέτω σε Σένα, βοήθησέ με». Σε κάθε έργο σας αλλά και σε κάθε μικροδυσκολία ζητήστε από τον Θεό βοήθεια και η ευλογία και η Χάρη του Θεού θα φωτίσει την ψυχή και θα την σκεπάσει. Ἀποσπάσματα ἀπό τό ἡμερολόγιό του Πῶς πρέπει νά συμπεριφερόμαστε κατά τήν ἐνασχόληση μέ τά καθημερινά μας ἔργα. Τά καθημερινά ἔργα εἶναι πάρα πολλά καί διακρίνονται ἀνάλογα μέ τίς συνθῆκες μέσα στίς ὁποῖες ζοῦμε καί τίς θέσεις πού κατἐχουμε. Ὅλα τά καθημερινά μας ἔργα πού δέν ἐναντιώνονται στόν ἠθικό νόμο τά ὁποῖα ὀφείλουμε νά κάνουμε πρέπει νά τά θεωροῦμε ὡς ἔργα τοῦ Θεοῦ, ὡς ἔργα πού μᾶς τά ἔχει ἐμπιστευθεῖ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, διότι ὁ Θεός, ὡς Βασιλεύς πάσης τῆς γῆς (Ψαλμ.46,8) ἐγκαθίδρυσε διάφορες νόμιμες θέσεις καί καταστάσεις καί Αὐτός, καί ὄχι ἐμεῖς, ἐπέτρεψε καί ἐπιτρέπει σέ μᾶς νά στεκόμαστε σ’ αὐτές τίς θέσεις καί τίς συνθῆκες στίς ὁποῖες βρισκόμαστε. Χωρίς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἤ χωρίς τήν ἀνοχή τοῦ Θεοῦ, ἀπολύτως τίποτα δέν γίνεται. Ἔτσι, ὁποιαδήποτε ἔργα κάνεις, ὄλα κάνε τα σάν νά τά κάνεις γιά τόν ἴδιο τό Θεό καί θά λάβεις τό βραβεῖο σου ἀπό τό Θεό. Ὅποιος ἐργάζεται ὄχι γιά τό Θεό, τό ἔργο του εἶναι πολύ ἀξιολύπητο, γιατί τό βραβεῖο του θά τό λάβει ὄχι ἀπό τό Θεό, ἀλλά εἴτε ἀπό τόν ἑαυτό τού εἴτε ἀπό τούς ἀνθρώπους. Ἀλλά ἀπό τόν ἑαυτό σου τί εἴδους βραβεῖο θα λάβεις; Γήινο, προσωρινό, τιποτένιο. Κάνοντας ὅλα τά ἔργα σου γιά τόν ἴδιο τόν Κύριο καί Θεό, κάνε τά ὁπωσδήποτε ἔτσι , ὅπως πρέπει νά κάνεις τά ἔργα τοῦ Θεοῦ, δηλαδή μέσα ἀπό τήν ψυχή σου, μέ πλήρη προθυμία καί εὐχαρίστηση, προσεκτικά, χωρίς καθυστέρηση καί ἀμέλεια, μέ καθαρή συνείδηση γιατί εἶναι γραμμένο: «Ἐπικατάρατος πᾶς ὁ ποιῶν τό ἔργον τοῦ Κυρίου ἀμελῶς»(Ἰερεμ. 48, 10 ). Ἐάν τά ἔργα σου προχωροῦν μέ ἐπιτυχία, μήν ὑπερηφανεύεσαι γι’ αὐτά καί πρό πάντων μήν ἐπιγράφεις τήν ἐπιτυχία σου στίς ἰδιαίτερες δυνατότητές σου καί τήν πεῖρα σου, διότι ὁ Κύριος εἶπε στούς μαθητές του: «Χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» (Ἰω.15,5) Ἄν τό ἔργο μέ τό ὁποῖο πρέπει νά ἀσχολεῖσαι εἶναι δύσκολο, δυσάρεστο, ταπεινό, ἀσήμαντο, δέ στρώνει, καθυστερεῖ, ἀπαιτεῖ ἰδιαίτερη ὑπομονή, ἤ σέ ὁδηγεῖ στή μελαγχολία, τότε μή μικροψυχεῖς, μήν τεμπελιαζεις, μήν ἀγανακτεῖς, μήν καταλαμβάνεσαι ἀπό θυμό, ἀνυπομονησία, γογγυσμό κ.λπ. ἀλλά ζωντάνεψε καί πάρε δύναμη μέ τή σκέψη ὅτι αὐτές οἱ ἐργασίες οἱ ὁποῖες σέ στενοχωροῦν τόσο, πού εἶναι τόσο δυσάρεστες καί σέ πικραίνουν, δέ διαρκοῦν αἰώνια. Ὅλα αὐτά τελειώνουν μέ τήν ἐπίγεια ζωή μας καί τότε ὁ Κύριος «ἀποδώσει ἑκάστῳ κατά τά ἔργα αὐτοῦ»(Ρωμ. 2, 6) . Ἐπιπλέον στήριξε τόν ἑαυτό σου κατά τήν ἐργασία σου μέ ὕμνους πνευματικούς, μέ μυστική προσευχή, μέ στοχασμούς στίς χριστιανικές ἀλήθειες, μέ καλούς λογισμούς γιά τά ἔργα μέ τά ὁποῖα ἀσχολεῖσαι, γενικῶς μέ τήν ἀνύψωση τῆς καρδιᾶς σου πρός τόν Κύριο, μέ σύντομες προσευχές πρός Αὐτόν. Γιά παράδειγμα πολύ ὠφέλιμες εἶναι οἱ ἀκόλουθες ἐπικλήσεις: -Πόσο ἀπεριόριστα μᾶς ἀγαπᾶ ὁ Κύριος! -Τί δέν ἔκανε καί τί δέν κάνει γιά μας! -Τί δέ δίνει σέ μας! -Θεέ μου, πόσο ὀφείλουμε νά Σέ εὐχαριστήσουμε! -Κύριε, εὐλόγησέ με, καθάρισέ με, ἁγίασέ με! -Μόνο ἐσύ, Κύριε, μᾶς ἀγαπᾶς τόσο πολύ. -Ἄχ! ἄν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι γνώριζαν πόσο ἀγαθός εἶσαι, Κύριε! -Θά ἔπρεπε Κύριε, νά Σέ ἀγαπῶ πολύ, μέ ὅλη μου τήν καρδιά! -Κύριε, πότε ἐγώ θά Σέ ὑμνῶ αἰώνια μετά πάντων τῶν ἁγίων Σου; -Κύριε, ἐσύ εἶσαι ἡ καταφυγή μου, ἡ παρηγοριά μου. Ἐσύ εἶσαι ἡ ἐλπίδα μου, ἡ εἰρήνη μου , τό φῶς μου, ἡ δόξα μου. Ἐσύ εἶσαι ἡ χαρά μου καί ἡ μακαριότητά μου!Ἄν ἐξοικοιωθεῖ κανείς μ’ αὐτές καί ἄλλες παρόμοιες ἐπικλήσεις, αὐτές γίνονται πολύτιμες κατά τή διάρκεια τῆς ἐργασίας. Ἀδιάλειπτα θά κρατήσουν τήν ψυχή σου σέ ἕνωση μέ τό Θεό, θά τή ζωογονοῦν, θά διώχνουν μακριά της κάθε κακό, θά τήν ἐνισχύουν στό καλό καί θά δροῦν εὐεργετικά τονώνοντας τίς σωματικές δυνάμεις. Ὅποιος ἐργάζεται ἔτσι γιά τήν ὁλοκλήρωση τῶν καθημερινῶν του ἔργων, ἐκεῖνος ἐργάζεται, ὅπως ὀφείλει νά ἐργάζεται πρός δόξαν Θεοῦ. Εἶναι αὐτονόητο ὅτι, πρωτίστως, ἔργα πού εἶναι πολύ σημαντικά καί δέν ἐπιδέχονται ἀναβολή, πρέπει, ἀφοῦ πρῶτα συλλογιστοῦμε καλά πάνω σ’ αὐτά, νά κάνουμε ὅσο καλύτερα μποροῦμε, ἐνῷ ποτέ δέν πρέπει νά κάνουμε ἔργα ἀσυμβίβαστα μέ τό νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἀρχίζοντας κάθε ἔργο, πρέπει πρίν ἀπ’ ὅλα νά προσευχόμαστε ἐγκαρδίως στό Θεό γιά νά ἀποστείλει τήν εὐλογία Του στήν ἐργασία μας. Μετά πρέπει νά σκεφτοῦμε πῶς θά κάνουμε καλύτερα τό ἔργο πού ἀρχίζουμε καί τότε νά ξεκινοῦμε τή δουλειά μας. Μετά τίς συνηθισμένες ἐργασίες ἀκολουθεῖ τό φαγητό καί ἠ ἀνάπαυση. Ὁ χριστιανός χρειάζεται νά γνωρίζει πῶς πρέπει νά φέρεται κατά τό χρόνο τοῦ φαγητοῦ καί τό χρόνο τῆς ἀναπάυσεως, μετά τό φαγητό. Πρίν τό γεῦμα καί τό δεῖπνο πάντοτε νά προσφέρεις στό Θεό ἐγκάρδια προσευχή. Προσευχήσου ἐπίσης καί μετά τό γεῦμα καί μετά τό δεῖπνο. Κι αὐτό γιατί εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κύριος πού μᾶς φέρνει τήν τροφή καί τό ποτό. Αὐτός δίνει στήν τροφή μας τή θρεπτική δύναμη γιά τό σῶμα μας καί στό σῶμα μας, δίνει τήν ἱκανότητα νά μετατρέψει αὐτή τή θρεπτική δύναμη τῆς τροφῆς γιά νά εἴμαστε ὑγιεῖς. Τό νά μήν προσεύχεσαι πρίν τό γεῦμα καί τό φαγητό καί μετά ἀπό αὐτά μπορεῖ μόνο ἐκεῖνος πού δέν κατανοεῖ αὐτά, ἤ εἶναι μεγάλος ἐγωιστής. Τό τραπέζι μας πρέπει νά εἶναι πάντοτε μετρημένο. Ἡ τροφή γιά τό σῶμα εἶναι ἀπαραίτητη. Τήν ἀπαραίτητη τροφή δέν πρέπει νά τήν ἀρνούμαστε στό σῶμα, ἀλλά γιά νά τηρήσουμε τό μέτρο εἶναι καλύτερο νά διακόπτουμε τό φαγητό, ὅταν ἡ ὄρεξη γιά φαγητό δεν ἔχει ἀκόμη πάψει ἐντελῶς. «Τρῶγε τόσο, ὅσο χρειάζεται γιά νά κατευνάσεις τήν πεῖνα σου», λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος». Τρῶγε μέ ἐγκράτεια, πίνε λίγο καί θα εἶσαι ὑγιής», λέγει ἄλλος Ἅγιος τοῦ Θεοῦ, ὁ Μητροφάνης. Ἡ πεῖρα ἐπίσης μαρτυρεῖ ὅτι μόνο οἱ ἐγκρατεῖς ζοῦν μέ ὑγεία, πολλά χρόνια καί καλά. Πολύ ἀπερίσκεπτα ἐνεργοῦν, ὅσοι ἐπιτρέπουν στόν ἑυατό τους νά χορταίνει μέ τροφή ὑπερβολικά θρεπτική, ἐρεθιστική, δυσκολοχόνευτη, πολύ νόστιμη καί γλυκειά, γιατί ὁ κορεσμός εἶναι βλαπτικός καί γιά τό σῶμα καί γιά τήν ψυχή σου. Ἡ βλάβη τοῦ στομάχου, ἡ φθορά τοῦ αἵματος, οἱ διάφορες ἀσθένειες, ὁ πρόωρος θάνατος εἶναι συνέπειες τοῦ κορεσμοῦ. Ὁ μή ἐγκρατής δέν εἶναι ἱκανός γιά καμμιά πνευματική ἄσκηση. Δέν μπορεῖ οὔτε νά προσευχηθεῖ οὔτε νά καλλιεργήσει λογισμούς γιά το Θεό. Στό χορτάτο θεός εἶναι ἡ κοιλιά του καί μία ὁλόκληρη ἄβυσσος ἀκαθάρτων λογισμῶν καί ἐπιθυμιῶν. Κατά τή διάρκεια τοῦ φαγητοῦ ποτέ νά μή λέγεις κάτι ἁμαρτλωλό. Αὐτό εἶναι ὑβριστικό γιά τό Θεό, τοῦ ὁποίου τά δῶρα γεύεσαι, καί σκανδαλιστικό γιά τόν πλησίον σου. Ἀντίθετα, κατά τη διάρκεια τοῦ φαγητοῦ πρέπει νά διηγεῖσαι ἤ νά ἀκοῦς κάτι ὠφέλιμο ἤ νά τρῶς μέ ἀπόλυτη σιωπή, νά τρῶς τό φαγητό σου μέ εὐλάβεια. Οἱ ἀληθινοί χριστιανοί κατ’ ἐξοχήν κατά τήν διάρκεια λήψεως τῆς τροφῆς προσπαθοῦσαν νά ἔχουν ζωντανή τή μνήμη τοῦ θανάτου τους καί τό Φοβερό Κριτήριο. Ἡ κενή φλυαρία εἶναι σημεῖο ἀσύνετων καί κενῶν ἀνθρώπων. Ἡ παντοτεινή ὠφέλεια εἶναι τό μερίδιο τῶν ἀνθρώπων μέ σοφία στό Θεό. Ὅποιος ἔτσι μεταχειρίζεται τό φαγητό του, δηλαδή μέ μέτρο καί μέ εὐγνωμοσύνη προς τό Θεό, ἐκεῖνος ἐνεργεῖ ὅπως ἀπατεῖ τό καθῆκον, δηλαδή δικαίως καί εὐαρέστως στό Θεό. Μετά τό φαγητό, χωρίς ἀμφιβολία, χρειάζεται ἀνάπαυση. Ὅμως ἡ ἀνάπαυση πρέπει νά χρησιμοποιεῖται σάν φάρμακο γιά τήν ἀποκατάσταση τῶν ψυχικῶν καί σωματικῶν δυνάμεων. Γι’ αὐτό ἡ ἀνάπαυση δέν πρέπει νά εἶναι μεγάλης διάρκειας. Κατά τό χρόνο τῆς ἀναπαύσεως πρέπει καθένας νά σκέπτεται: «Τι εἴδους ἀνάπαυση ὑπάρχει στήν παροῦσα ζωή; Ἐμεῖς οοἱ χριστιανοί θα ἀναπαυθοῦμε ἀληθινά μετά τόν τάφο». «Πολλή γάρ κακίαν ἐδιδαξεν ἡ ἀργία»(Σειρ.33,28). «Εἶναι βδέλυγμα ἐνώπιον τοῦ Κυρίου ἡ σωματική ἀνάπαυση», λέγει ὁ ἅγιος Βαρσανούφιος ὁ Μέγας. Ἔτσι ὀφείλουμε νά σκεπτόμαστε ὅλοι. Κι ἀφοῦ σηκωθοῦμε ἀπό τό τραπέζι, νά εὐχαριστοῦμε τό Θεό, νά ἀναπαυόμαστε λίγο καί πάλι νά καταπιανόμαστε μέ τή δουλειά μας. Κατά τή διάρκεια τῆς ἀναπαύσεως καθόλου μή χρησιμοποιεῖς, ὅπως κάνουν πολλοί ἀνόητοι, κάποιες ἀπολαύσεις ἤ κάποιες διεφθαρμένες διασκεδάσεις ἤ ἀνώφελα παιχνίδια. Παιχνίδι καί χριστιανισμός εἶναι πράγματα ἀσυμβίβαστα. Γιά νά μήν μπαίνουν στο μυαλό του τέτοιες σκέψεις πού εἶναι ἐνάντιες στό Θεό καί στήν καρδιά τού τέτοιες ἐπιθυμίες, ὁ χριστιανός ἀνάλολγα μέ τήν κατάσταση τῆς ψυχῆς του προσπαθεῖ νά τραφεῖ μέ διαφόρους πνευματικούς λογισμούς καί ἰδιαίτερα μέ τήν ἐκ βάθους καρδίας ἐπίκληση τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ: «Κύριε, πόσο μεγάλη εἶναι ἡ σοφία καί ἡ ἀγαθότητά σου! Κάθε μέρα τρέφεις ἀναρίθμητο πλῆθος ζωντανῶν δημιουργημάτων Σου στή γῆ : ἀνθρώπους, πουλιά, κτήνη, θηρία, ἔντομα. Καί ὅλα εἶναι χορτασμένα. Κανείς δέν πεθαίνει ἀπό πεῖνα». Τέτοιοι λογισμοί καί ἐπικλήσεις ἀσυγκρίτως γρηγορότερα ἀπό ἄλλους τρόπους ἀποκαθιστοῦν τίς σωματικές μας δυνάμεις. Καί ἐκτός αὐτοῦ μέ τόν τρόπο αὐτό ἐνισχύεται ἐξαιρετικά ἡ ψυχή προς τό καλό. Γράφει: «Στάρετς Σάββας Ο Παρηγορητής» Αλέξανδρος Σμέμαν Μετά τα Χριστούγεννα Δεν προλαβαίνουμε να χαρούμε τα Χριστούγεννα, αυτή τη γιορτή της ειρήνης και της καλωσύνης που ακτινοβολεί το Παιδί της Βηθλεέμ, και τότε το ευαγγέλιο μάς προσκαλεί να παρασταθούμε μάρτυρες της έκρηξης μιας τρομακτικής μοχθηρίας απέναντι σ’ Αυτό, μιας μοχθηρίας που ποτέ δε θα τελειώσει ή θα αδυνατίσει.[...] Ιστορικά γνωρίζουμε ότι ο Ηρώδης βασίλευε στην Παλαιστίνη με τη σύμφωνη γνώμη και υπό την προστασία των Ρωμαίων κατακτητών, και πως ήταν ένας απάνθρωπος και άδικος τύραννος. Στην αντίδραση του στη γέννηση του Χριστού, το ευαγγέλιο μάς δίνει το αιώνιο πορτραίτο της επίγειας εξουσίας που ο μοναδικός σκοπός και η ενέργειά της εξαντλούνται στη διατήρηση, χρησιμοποίηση και υπεράσπιση της δύναμης που κατέχει ενάντια σε ο,τιδήποτε πιθανώς απειλεί την ύπαρξή της. Mήπως δεν το ξέρουμε τόσο καλά εμείς οι ίδιοι; Πάνω απ’ όλα ο Ηρώδης είναι τρομαγμένος και φιλύποπτος. Πιθανώς να αναρωτηθούμε πώς ήταν δυνατό ένα παιδί να αποτελεί απειλή, ένα παιδί για το οποίο δε βρέθηκε κανένα άλλο κατάλυμα παρά μια σπηλιά για να γεννηθεί; Για τον Ηρώδη όμως ήταν αρκετό το ότι κάποιος –και στην περίπτωσή μας αυτοί οι μάγοι από την Ανατολή- ονόμασε «βασιλιά» αυτό το άγνωστο φτωχικό και αβοήθητο παιδί. Τίποτε άλλο δε χρειάστηκε για να μπει σε λειτουργία ο μηχανισμός της εγκληματικής αναζήτησης, έρευνας, ανάκρισης και εκτέλεσης. «Τότε Ηρώδης λάθρα καλέσας τους μάγους...». Έπρεπε να γίνει μυστικά, επειδή αυτού του τύπου η εξουσία γνωρίζει ότι μπορεί να λειτουργεί μόνο όταν η δουλειά της γίνεται μυστικά, που σημαίνει παράνομα και άδικα. Και τότε, «πορευθέντες», είπε ο Ηρώδης στους Μάγους «ακριβώς εξετάσατε περί του παιδίου.» Διατάζει να διερευνήσουν, να «κατασκευάσουν μιαν υπόθεση», να την προετοιμάσουν πολύ προσεκτικά έτσι, ώστε να μην υπάρχει καμιά διαφυγή ή σφάλμα καθώς ετοιμάζονται τα αντίποινα. Κατόπιν έρχεται το ψέμα: «επάν δε εύρητε, απαγγείλατέ μοι, όπως καγώ ελθών προσκυνήσω αυτώ.» Πόσο συχνά δεν έχουμε δει αυτό το είδος του ψέματος να διαμορφώνεται τόσο μεθοδικά καθώς προετοιμάζεται να εκτοξευθεί. Και τελικά η παράλογη και αιματοβαμμένη αντεκδίκηση: για να καταστραφεί ο ένας, δολοφονούνται εκατοντάδες. Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις, δε σταματά σε τίποτε. Και όλα αυτά για να προστατευθεί η άπληστη εξουσία, που δεν έχει κανέναν άλλο τρόπο για να υπερασπίσει τον εαυτό της από τη βία, την απανθρωπιά και την ετοιμότητα να δολοφονήσει. Το φως των Χριστουγέννων συναντά το σκοτάδι της κακόβουλης εξουσίας που την έχει διαφθείρει ο φόβος και η καχυποψία. Από τη μια πλευρά: «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία.» Από την άλλη μια τρομακτική, συνεχώς κακή βούληση, ο ρόγχος ενός μισοπεθαμένου καθεστώτος που μισεί το φως, τον κόσμο, την ελευθερία, την αγάπη και επιθυμεί διακαώς να τα ξεριζώσει χωρίς έλεος. Γιατί να νοιαστεί αυτή η κακόβουλη εξουσία για τις κραυγές και το κλάμα των μητέρων που δε θα βρουν καμιά παρηγοριά; Δυο χιλιάδες χρόνια πέρασαν από τότε, αλλά οι ίδιες δύο εξουσίες εξακολουθούν να βρίσκονται αντιμέτωπες η μια απέναντι στην άλλη στον πολυβασανισμένο πλανήτη μας: η εξουσία της γυμνής δύναμης, η τυφλωμένη από το φόβο και τρομακτικά απάνθρωπη και η ακτινοβόλα εξουσία του παιδιού της Βηθλεέμ. Φαίνεται όμως πως όλη η εξουσία, όλη η δύναμη βρίσκεται στα χέρια αυτής της γήινης αρχής, στα χέρια της αστυνομίας της, των ανακριτών της, στα χέρια αυτού του αθάνατου συστήματος των νυκτερινών επιχειρήσεων. Μόνο όμως φαινομενικά: επειδή ποτέ δεν παύουν να λάμπουν το αστέρι και η εικόνα της Μητέρας με το Βρέφος, ο ύμνος «Δόξα εν υψίστοις Θεώ» δεν έχει σιγήσει, και η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη ζουν. Τα Χριστούγεννα ήρθαν και έφυγαν, αλλά η λάμψη τους μένει. Το νέο έτος Είναι παλιό το έθιμο: την παραμονή του Νέου Έτους, όταν το ρολόι κτυπήσει μεσάνυχτα, σκεφτόμαστε τις επιθυμίες μας για το νέο έτος και προσπαθούμε να εισέλθουμε στο άγνωστο μέλλον μ’ ένα όνειρο, προσδοκώντας ταυτόχρονα την εκπλήρωση κάποιας αγαπητής μας επιθυμίας. Σήμερα, για άλλη μια φορά βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα νέο έτος.Τι επιθυμούμε για τους ίδιους, για τους άλλους, για τον καθένα; Ποιο είναι το τέλος όλων μας των ελπίδων; Η απάντηση είναι μονίμως η ίδια αιώνια λέξη: ευτυχία. Ευτυχές το Νέο Έτος! Ευτυχία για το Νέο Έτος! Η ιδιαίτερη ευτυχία που επιθυμούμε είναι φυσικά διαφορετική και προσωπική για τον καθένα, αλλά όλοι μας μετέχουμε στην κοινή πίστη πως αυτό το έτος η ευτυχία θα μάς πλησιάσει, πως μπορούμε να ελπίσουμε σ’ αυτή με προσδοκία. Πότε όμως είναι κάποιος αληθινά ευτυχισμένος; Μετά από αιώνες εμπειρίας και γνώσης σχετικά με τον άνθρωπο, δεν μπορούμε πλέον να εξισώσουμε την ευτυχία με οποιοδήποτε εξωτερικό γνώρισμα, π.χ. χρήματα, υγεία, επιτυχία κλπ. Γνωρίζουμε πως τίποτε απ’ όλα αυτά δεν ανταποκρίνεται πλήρως σ’ αυτή τη μυστηριώδη και πάντοτε φευγαλέα έννοια της ευτυχίας. Είναι σαφές πως η φυσική άνεση φέρνει ευτυχία, αλλά και άγχος. Η επιτυχία φέρνει ευτυχία, αλλά και φόβο. Είναι εκπληκτικό πως όσο περισσότερη εξωτερική ευτυχία διαθέτουμε, τόσο περισσότερο εύθραυστη γίνεται και πιο ατίθασος ο φόβος πως θα τη χάσουμε και θα μείνουμε με άδεια χέρια. Πιθανώς αυτός είναι και ο λόγος που ευχόμαστε ο ένας στον άλλο «μια νέα ευτυχία» για το Νέο Έτος. Η «παλιά» ευτυχία ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε, κάτι πάντοτε έλειπε. Τώρα όμως ατενίζουμε ξανά μπροστά μας με μια ευχή, ένα όνειρο, μια ελπίδα... Χριστέ και Παναγία! Το ευαγγέλιο πριν από πάρα πολύ καιρό είχε καταγράψει την ιστορία ενός ανθρώπου που πλούτισε, έκτισε καινούριες αποθήκες για να αποθηκεύσει τα αγαθά του, και αποφάσισε πως πλέον είχε όλα τα αναγκαία που εγγυώντο την ευτυχία του! Είχε άνεση και μέσα. Εκείνη όμως τη νύχτα άκουσε: «άφρων, ταύτη τη νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν από σου, α δε ητοίμασας τίνι έσται;» (Λουκ. 12, 20). Η σταδιακή συνειδητοποίηση ότι τίποτε δεν μπορεί να κρατηθεί, πως μπροστά μας βρίσκεται ο αναπόφευκτος θάνατος και η φθορά, είναι το δηλητήριο που δηλητηριάζει τη μικρή και περιορισμένη ευτυχία που διαθέτουμε. Αυτός είναι σίγουρα και ο λόγος για τη συνήθεια που έχουμε να κάνουμε τέτοιο σαματά και θόρυβο, φωνάζοντας και γελώντας, καθώς το ρολόι κτυπάει δώδεκα την παραμονή του Νέου Έτους. Φοβούμαστε να μείνουμε μόνοι και σιωπηλοί, καθώς το ρολόι κτυπάει σαν την ανελέητη φωνή της μοίρας: πρώτο κτύπημα, δεύτερο, τρίτο και συνεχίζει, τόσο αδυσώπητα, ομοιόμορφα, τόσο τρομακτικά μέχρι τέλους. Τίποτε δεν μπορεί να το αλλάξει, τίποτε να το σταματήσει. Έτσι έχουμε δύο πολύ βαθείς και ακατάλυτους άξονες της ανθρώπινης συνείδησης: φόβος και ευτυχία, εφιάλτης και όνειρο. Η καινούρια ευτυχία που ονειρευόμαστε την παραμονή του Νέου Έτους θα μπορέσει τελικά να ηρεμήσει, να σκορπίσει και να κατανικήσει το φόβο; Ονειρευόμαστε μια ευτυχία στην οποία να μην παραμονεύει ο φόβος βαθιά μέσα της, ένας φόβος από τον οποίο προσπαθούμε πάντοτε να προφυλαχθούμε, πίνοντας, ή με το να είμαστε συνεχώς απασχολημένοι, περιβαλλόμενοι από θόρυβο. Η σιγή όμως αυτού του φόβου είναι ισχυρότερη από κάθε άλλο θόρυβο. «Άφρων»! Μάλιστα, το αθάνατο όνειρο της ευτυχίας είναι εκ φύσεως ανόητο σ’ έναν κόσμο μολυσμένο από φόβο και το θάνατο. Ακόμη και στις ανώτερες στιγμές του ανθρώπινου πολιτισμού, οι άνθρωποι το γνωρίζουν καλά. Μπορούμε να νιώσουμε τη θλίψη και τη θλιβερή αλήθεια πίσω από τα λόγια του μεγάλου ποιητή Αλέξανδρου Πούσκιν, που τόσο πολύ αγαπούσε τη ζωή, όταν έγραφε: «Δεν υπάρχει ευτυχία στον κόσμο». Όντως, μια βαθιά θλίψη διαπερνά κάθε γνήσια τέχνη. Μόνο χαμηλά, στον πάτο του ανθρώπινου πολιτισμού, τα πλήθη ξετρελαίνονται με το θόρυβο και τις φωνές, ως εάν ο θόρυβος και τα θορυβώδη πάρτυ θα μπορούσαν να φέρουν την ευτυχία. «Εν αυτώ ζωή ην, και η ζωή ην το φως των ανθρώπων, και το φως εν τη σκοτία φαίνει, και η σκοτία αυτό ου κατέλαβεν» (Ιωάν. 1,4-5). Αυτό που υπονοεί αυτή η φράση είναι πως το φως δεν μπορεί να καταποθεί από τον φόβο και το άγχος, δεν μπορεί να σκορπισθεί από τη λύπη και την απελπισία. Να μπορούσαν οι άνθρωποι, σ’ αυτή, σ’ αυτή τη μάταιη δίψα για στιγμιαία ευτυχία, να έβρισκαν μέσα τους τη δύναμη να σταματήσουν, να σκεφτούν, να ατενίσουν τα βάθη της ζωής! Να μπορούσαν να ακούσουν τα λόγια, τη φωνή που τους καλεί αιώνια μέσα σ’ αυτά τα βάθη. Ας γνώριζαν μόνο τι είναι αληθινή ευτυχία. «Την χαράν υμών ουδείς αίρει αφ’ υμών» (Ιωάν. 16, 22). Δεν είναι αυτό που ονειρευόμαστε όταν το ρολόι κτυπήσει μεσάνυκτα; Τη χαρά που κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει. Πόσο σπάνια όμως φτάνουμε σε τέτοια βάθη! Πόσο τα φοβόμαστε για κάποιο λόγο και τα παραμερίζουμε: «Όχι σήμερα, αλλά αύριο, ή μεθαύριο, θα στρέψω την προσοχή στα ουσιώδη και αιώνια, μόνο, όχι σήμερα. υπάρχει καιρός». Ο καιρός όμως στην πραγματικότητα είναι τόσο λίγος. Μόνο στιγμές περνούν πριν το βέλος του χρόνου σφυρίξει πετώντας προς το μοιραίο στόχο. Γιατί καθυστερούμε; Επειδή ακριβώς εδώ, ανάμεσά μας, δίπλα μας, στέκεται Κάποιος: «ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω» (Αποκ. 3, 20). Αν μόνο παραμερίζαμε το φόβο μας και Τον κοιτάζαμε, θα βλέπαμε ένα τέτοιο μια τέτοια χαρά, και μια τέτοια περίσσεια ζωής, που σίγουρα θα καταλαβαίναμε το νόημα αυτής της φευγαλέας και μυστηριώδους λέξης «ευτυχία». Από το βιβλίο: Εορτολόγιο Ετήσιος Εκκλησιαστικός Κύκλος Αλέξανδρος Σμέμαν Εκδόσεις Ακρίτας Μητροπολίτης πρ. Πειραιώς Καλλίνικος Καρούσος Γιατί με χτυπάει ο Θεός; Γνωρίζουμε ότι η υπομονή είναι πολύτιμη αρετή, που μας καθιστά αρεστούς στον Θεό. Αλλά η άσκηση της υπομονής δεν είναι καθόλου εύκολο κατόρθωμα. Θέλει βέβαια επιστράτευση ψυχικών δυνάμεων. Θέλει οπωσδήποτε θερμή και πολλή προσευχή για να έλθει η χάρις του Θεού και να δυναμώσει την ψυχή. Αλλά θέλει και σκέψεις πνευματικές, για να παρηγορείται και να ενισχύεται η ψυχή. Ένα γεγονός θα σου διηγηθώ, αδελφέ, που συνέβη κάποτε και έχει γραφεί και δίδει την ευκαιρία πολλών σκέψεων για να απαντηθεί το ερώτημα, γιατί ο Θεός επιτρέπει τους πόνους στη ζωή μας; Κάποτε, ενώ ήταν χειμώνας και νύχτα, ναυάγησε ένα μικρό αλιευτικό πλοιάριο στια ακτές του Καναδά. Ο πλοίαρχος και ο γιος του, μοναδικοί επιβάτες του μικρού αλιευτικού , βγήκαν στην ακτή κολυμπώντας ,με βρεγμένα ρούχα και σε άσχημη κατάσταση. Γλύτωσαν από τον κίνδυνο του πνιγμού. Τώρα όμως θα πέθαιναν από το κρύο και τα βρεγμένα ρούχα. Ενώ ο πατέρας βρισκόταν σε απόγνωση, είδε, στο βάθος του δάσους που εκτεινόταν μπροστά τους, ένα αμυδρό φως. Ήταν η μοναδική ελπίδα. Το μέρος ήταν έρημο και άγνωστο. Πουθενά δεν φαινόταν κάποια κατοικία. Πατέρας και γιος άρχισαν λοιπόν να βαδίζουν προς το αμυδρό φως που έβλεπαν στο δάσος τρέμοντας, βέβαια, από το κρύο, καθώς ήταν μούσκεμα. Εάν έφθαναν εγκαίρως στο φως και έβρισκαν κάποια περιποίηση , θα γλύτωναν το βέβαιο θάνατο. Εκεί όμως που βάδιζαν, ο γιος άρχισε να μουδιάζει, γατί τα βρεγμένα ρούχα και το πολύ κρύο τον πάγωναν. Το βάδισμά του έγινε πολύ δύσκολο και διέτρεχε τον κίνδυνο να μουδιάσουν τα πόδια του περισσότερο και να μην μπορούν να βαδίσουν καθόλου. Ο πατέρας κοίταζε να ενισχύσει το παιδί του και να το ενθαρρύνει, ώστε να συνεχίσει να περπατά. Μα δυστυχώς το μούδιασμα των ποδιών αυξανόταν και η δυσκολία του βαδίσματος γινόταν δυσχερέστερη. Τότε ο πατέρας σοφίστηκε το εξής τέχνασμα: απέσπασε ένα κλαδί από ένα δένδρο που βρέθηκε δίπλα του˙ με το κλαδί αυτό άρχισε να χτυπά τα πόδια του παιδιού , το οποίο δεν μπορούσε πια σχεδόν καθόλου να βαδίσει. Ο γιος διαμαρτυρήθηκε στην αρχή γιατί τον χτυπούσε ο πατέρας. Και ο πατέρας, με πονεμένη αλλά στοργική φωνή, του απάντησε: - Παιδί μου, πρέπει να βαδίσεις! Νίκησε το μούδιασμα των ποδιών σου και προχώρα! - Πατέρα, δεν μπορώ! Φώναξε το παιδί. Τα πόδια μου μουδιάζουν όλο και περισσότερο! Τότε ο πατέρας έσφιξε την καρδιά του και άρχισε να χτυπά στα πόδια το παιδί του πολύ δυνατότερα. Τα πόδια του παιδιού μάτωσαν, αλλά εξαναγκάστηκε να βάλει τα δυνατά του και να συνεχίσει το περπάτημα. Τελικά, κουτσαίνοντας και με μόχθο, έφθασε μαζί με τον πατέρα του στο σπιτάκι στο οποίο έβλεπαν το φως. Ήταν ματωμένα τα πόδια του και πληγιασμένα από το ράβδισμα με την κλάρα, που είχε αποσπάσει ο πατέρας από το δέντρο. Το παιδί βρισκόταν σε άθλια κατάσταση, αλλά ήδη είχαν φθάσει στο σπίτι. Εκεί απόλαυσαν αμέσως τη στοργή και την περιποίηση. Και έτσι σώθηκαν, πατέρας και γιος, από το βέβαιο θάνατο. Τι έκανε ο πατέρας; Θλιβερό καθήκον! Εξαναγκάστηκε να χτυπά το παιδί του στα πόδια δυνατά για να το αναγκάσει να φτάσουν στο σπίτι της σωτηρίας. Πικρό το μέσο, αλλά σωτήριο για τη ζωή τους. Αυτό γίνεται πολλές φορές στη ζωή. Ο Θεός Πατέρας που μας αγαπά, θέλει οπωσδήποτε τη σωτηρία μας. Κάποτε εμείς οι άνθρωποι αμελούμε και κωφεύουμε στη φωνή Του. Και τότε ο Θεός Πατέρας από στοργή επιτρέπει κάποιο μαστίγωμά μας, για να ξυπνήσουμε από το λήθαργο ψυχική αμέλειας και να αφυπνιστούμε πνευματικά. Επιτρέπει ο Θεός θλίψεις και δοκιμασίες για πνευματική μας ωφέλεια. «Ον γαρ αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγοί δε πάντα υιόν ον παραδέχεται» ( Παροιμ. γ΄,12 ) . Πικρό το ποτήριο του πόνου, αλλά σωτήριο. Αδελφέ μου, τίποτε δεν γίνεται τυχαία. Το ότι ο Θεός επέτρεψε αυτή τη δοκιμασία την οποία περνάς, σημαίνει ότι έχει το σοφό σχέδιό Του. Είναι για το καλό σου. Δέξου τη θλίψη σαν επίσκεψη Θεού. Υποτάξου στο θέλημα του Θεού. Παρακάλεσε μεν τον Θεό να σε βγάλει από τη δοκιμασία και να σου πάρει τον πόνο. Και παρακάλεσε και πάλιν και πολλάκις, με επιμονή και πίστη, να σου αφαιρέσει ο Θεός την δοκιμασία. Αλλά, αν η αγαθότης Του δεν σου αφαιρεί τη θλίψη, δείξε υπομονή και υποταγή. Ειπέ μες στην καρδιά σου: « Κύριε, γενηθήτω το θέλημά Σου. Όχι όπως θέλω εγώ, αλλά όπως θέλεις Εσύ». Ειπέ μαζί με τον Κεμπήσιο Θωμά: «Κύριε, αν θες να είμαι στο φως, έσο ευλογημένος. Εάν θες να μην είμαι στο φως, πάλιν έσο ευλογημένος. Εάν θες να έχω χαρά, έσο ευλογημένος. Εάν θες να έχω θλίψη και δοκιμασία, πάλιν έσο ευλογημένος». Η υπομονή σου, αδελφέ μου, και η υποταγή σου στον Θεό ανεβαίνουν ως θυμίαμα ενώπιον του θρόνου της θείας χάριτος. Είναι άπειρα τα παραδείγματα ανθρώπων που σώθηκαν από βέβαιη ψυχική καταστροφή με το ξύπνημα το πνευματικό, που τους έφερε μια δοκιμασία στη ζωή. Άκουσα με τα αυτιά μου κάποιους να λέγουν: «Έχασα την υγεία μου, αλλά βρήκα την υγεία της ψυχής μου. Και είμαι ευτυχής» ή «Γνώρισα τον Θεό μέσα από τη θλίψη και τη δοκιμασία. Ήμουν βουτηγμένος στην αμαρτία και ο Θεός επέτρεψε να χάσω το εμπόριό μου και να βυθιστώ στην φτώχεια. Μα άνοιξαν τα μάτια μου στο φως της πίστεως! Και ζω τώρα πολύ φτωχότερα, αλλά πολύ περισσότερο ευτυχισμένος «. Επίσης, είδα πολλές φορές στη ζωή μου πονεμένους και πενθούντας για τον θάνατο προσφιλών τους προσώπων ανθρώπους, οι οποίοι ζούσαν ως τότε τελείως ξένοι προς την Εκκλησία, μετά όμως από το φρικτό φαρμάκι του πόνου, τους είδα να αλλάζουν τρόπο ζωής, να αφυπνίζονται πνευματικά, να ενδιαφέρονται για τη μετά θάνατον ζωή, που ως τότε δεν τους είχε απασχολήσει , να βρίσκουν την παρηγοριά τους στην Εκκλησία και να σώζονται πνευματικά. Το σχέδιο του Θεού στη ζωή μας, αδελφέ μου, είναι σοφό και στοργικό. Να τα δεχόμαστε όλα από το χέρι του Θεού με υποταγή, ταπείνωση και πιστότητα στην αγάπη Του. Υπάρχουν στιγμές που είναι συμφέρον για εμάς κάποιος πόνος ή κάποια δοκιμασία . Εμεί είμαστε πολλές φορές κοντόφθαλμοι. Ο Θεός βλέπει πολύ μακρύτερα από εμάς. Έχω δει πλειστάκις και στην προσωπική μου ζωή, κάτω από μια δοκιμασία να κρύβεται μεγάλη ψυχική ωφέλεια. Έχω δει το χέρι του Θεού πολλές φορές στη ζωή μου, αδελφέ, άλλοτε να με θωπεύει και άλλοτε να με χαστουκίζει. Όμως πάντοτε είδα ότι το χέρι ήταν στοργικό και αποβλέπει στη δική μου σωτηρία. Μην απελπίζεσαι Το ότι ο πόνος και η θλίψη είναι κάτι το οποίο συναντάει κανείς σε κάθε βήμα στην ανθρώπινη ζωή, είναι μία πραγματικότητα, την οποία δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει. Εάν ρωτήσεις αυτούς που συναντάς στο δρόμο δίπλα σου, από τους δέκα που θα απευθυνθείς , χωρίς υπερβολή οι επτά περίπου θα σου πουν ότι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα. Απλώς ποικίλλει η μορφή του προβλήματος κάθε ανθρώπου. Ποικίλλει ο βαθμός του πόνου, ο βαθμός της θλίψης και η μορφή του πειρασμού που αντιμετωπίζει κάθε άνθρωπος. Τον ένα τον δέρνει η φτώχεια και η ανέχεια , ο άλλος αντιμετωπίζει κάποια αρρώστια που τον ταλαιπωρεί, ένα τρίτος πιέζεται ψυχικά, διότι δεν πέτυχε στο γάμο του και έχει μεγάλα προβλήματα στο συζυγικό του βίο, ένας τέταρτος έχει το σπίτι του αναστατωμένο από την ανταρσία της θυγατέρας του, που τον έχει πικράνει πάρα πολύ. Κάποιος άλλος κλαίει, γιατί πρόσφατα συνόδευσε στον τάφο προσφιλές και αγαπημένο του πρόσωπο. Πόνος, πόνος, πόνος πολύς. Δύσκολα θα βρεις κάποιον χωρίς αναστεναγμό, χωρίς θλίψη και δοκιμασία στη ζωή. Και δεν είναι μονάχα ο πόνος ο σωματικός. Αβάσταχτος πολλές φορές είναι ο ψυχικός πόνος. Είναι πολύ συχνότερος από τον σωματικό πόνο. Οι άνθρωποι που μας περιβάλλουν είναι πάρα πολλές φορές οι συνεργοί στον πόνο και το πρόβλημά μας. Η πλήρης συνεννόηση με το συνάνθρωπο δεν είναι πάντοτε πολύ εύκολη. Οι παρεξηγήσεις είναι πολύ συχνές. Παραλείψεις και σφάλματα και από εμάς τους ίδιους , αλλά και λάθη και ενέργειες όχι καλές από κάποιο φίλο, από κάποιο συνέταιρο, κάποτε και από μέλη της ίδιας μας της οικογένειας. Η αρμονία των σχέσεων μας με τον συνάνθρωπο, που δημιουργεί γαλήνη και χαρά είναι ακριβό αγαθό. Μιλάμε όλοι για αγάπη, αλλά πολλές φορές την αγάπη την εκφράζουμε όπως εμείς νομίζουμε και όπως μας συμφέρει. Η αγάπη είναι φάρμακο ζωής, αλλά δεν περισσεύει πολλές φορές στην ανθρώπινη κοινωνία. Πράξεις αγάπης μεμονωμένες αφθονούν. Αλλά βίωση της αγάπης χωρίς καθόλου ιδιοτέλεια, χωρίς πλήρη συνταύτιση με το «εγώ» το προσωπικό μας, δεν είναι πολύ συχνή. Οι αιχμές και τα βέλη του ενός προς τον άλλο δεν είναι σπάνια. Το πλήγμα της ψυχής από ένα διπλανό κεντρί είναι πολλές φορές συχνό φαινόμενο. Το δηλητήριο της συκοφαντίας δεν σπανίζει . Ενώ το μίσος και η εκδικητικότητα στη σχέση των ανθρώπων δεν είναι πράγματα ανύπαρκτα. Το ατομικό συμφέρον πρυτανεύει. Και τα ανθρώπινα πάθη κυριαρχούν περισσότερο στη ζωή. Μέσα σ’ αυτήν την κοινωνία ζούμε. Γι’ αυτό και η θλίψη και ο πόνος ο ψυχικός από την συμπεριφορά του άλλου δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Όμως πρέπει να προχωρούμε στο δρόμο ζωής. Πρέπει να έχουμε το κεφάλι πάντοτε ψηλά. Πρέπει ν’ απολαμβάνουμε την ζωή σαν δώρο Θεού, παρ’ όλες τις δυσχέρειες και τα προβλήματα του βίου. Το να καμφθούμε και να ολιγοψυχήσουμε δεν είναι καθόλου σωστό, πολύ περισσότερο δεν είναι ίδιον πιστού ανθρώπου, που ξέρει τον προορισμό του ανθρώπου στη ζωή, που πιστεύει ακράδαντα στον Θεό της αγάπης και γνωρίζει να προσεύχεται και να εμπιστεύεται τον εαυτό του στη θεία Του Πρόνοια. «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε˙ αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» ( Ιω. ιστ΄,33 ) . Το είπε καθαρά ο Αρχηγός της πίστεώς μας, ο ενανθρωπήσας Σωτήρας μας. Δεν μας υπεσχέθη άνθη και λουλούδια στην πορεία της ζωής που ο Ίδιος μας υπέδειξε, στην πορεία της πνευματικής και σωστής εν Χριστώ ζωής. Μας το προείπε, ότι ο δρόμος είναι δύσβατος και ανηφορικός. Όμως μας υπεσχέθη αιώνιο στεφάνι δόξης. Εκείνος, ο Νικητής του πόνου και του θανάτου, θα είναι πάντα δίπλα μας και κοντά μας. Αυτός είναι ο μεγάλος Νικητής. «Θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον». Δεν είμεθα μόνοι στην παλαίστρα της ζωής. Έχουμε δίπλα μας τον Κύριο. Αρκεί να μάθουμε να στηριζόμεθα εξ ολοκλήρου στην αγάπη Του… … Αδελφέ μου, που διαβάζεις τις γραμμές τούτες, περνάς τις στιγμές αυτές κάποια θλίψη στη ζωή σου; Έχεις μια μεγάλη δοκιμασία που σε κάνει να υποφέρεις; Έχεις προβλήματα δυσεπίλυτα; Είσαι καθηλωμένος στο κρεβάτι του πόνου; Μην απελπίζεσαι, σε παρακαλώ, μη βάζεις το κεφάλι κάτω, μη χάνεις το ηθικό σου. Στηρίξου στον Κύριο και μην απελπίζεσαι. Η ελπίδα είναι δύναμη ζωής, η ελπίδα είναι πηγή δυνάμεως. Η ελπίδα είναι βάλσαμο παρηγοριάς. Έχε πάντα την ελπίδα σου στον Θεό, γέμισε την ψυχή σου με ελπίδα και θάρρος. Προσευχήσου δυνατά στον Θεό. Νιώσε στην ψυχή σου ζωντανά την παρουσία του Θεού και μη φοβάσαι. Θα νικήσεις! Όχι στις προσκολλήσεις Η αποφυγή προσκολλήσεων είναι απαραίτητη όχι μόνο μέσα στα Μοναστήρια και τις μοναστικές Αδελφότητες, αλλά και για τους λαϊκούς πιστούς. Υπάρχουν πνευματικοί οι οποίοι, ενώ είναι αρκετά ευσεβείς, όμως καλλιεργούν μία πολύ ισχυρή εξάρτηση από τον εαυτό τους και υποθάλπουν μία προσκόλληση στον εαυτό τους. Αυτό είναι πέρα για πέρα αρρωστημένο . Συνήθως δεν το καταλαβαίνουν και όταν τους το υποδείξει κανείς, διαμαρτύρονται και εξανίστανται. Ο πνευματικός εξαφανίζει τον εαυτό του και βάζει στον εξομολογούμενο Χριστό και μόνο Χριστό. Μέλημά του είναι η διακονία του Χριστού . Δεν ευχαριστιέται με τη φράση: « τα πνευματικά μου τέκνα…» , αλλά «τα τέκνα του Θεού». Είναι δούλος του Θεού ο πνευματικός και όχι το αφεντικό. Αυτή η φράση , που συχνά ακούγεται: « τα πνευματικά μου παιδιά», είναι πολύ επικίνδυνη. Μερικές φορές μυρίζει και αρκετό εγωισμό. Δε φτιάχνουμε δικά μας παιδιά, αλλά παιδιά του Θεού. Αυτό βέβαια είναι αφάνταστα λεπτό θέμα και δυσδιάκριτο. Ας προσπαθούμε, όσοι έχουμε τη χάρη της πνευματικής πατρότητας, να βιώνουμε πολλή ταπείνωση, για να μπορούμε να διακρίνουμε τις λεπτές αυτές ισορροπίες. Ο εξομολογούμενος βέβαια θα τρέφει αγάπη και σεβασμό προς τον πνευματικό του πατέρα. Θα εκδηλώνει υπακοή ελεύθερα και αβίαστα, αλλά θα προσέχει πάντα να μην έχει προσκόλληση, που βλάπτει την πνευματική ζωή. Η καρδιά πρέπει να είναι πάντα στραμμένη στο Θεό. Ν’ αγαπά το Θεό και να υπηρετεί το Θεό. Οι αρρωστημένες εκείνες καταστάσεις που αγαπά περισσότερο τον πνευματικό του από τον Θεό είναι τελείως απαράδεχτες. Έχω ζήσει τέτοιες αρρωστημένες καταστάσεις στην ποιμαντορική μου διακονία και έχω πικρή πείρα. Με επισκέφθηκε κάποτε στο γραφείο μου στον Πειραιά μια ομάδα φοιτητών και φοιτητριών δεκαπέντε περίπου ατόμων. Φαίνονταν πολύ καλά παιδιά , με πολλή ευσέβεια και σεμνότητα. Μου είπαν κάποιο πρόβλημα που είχε τότε ο πνευματικός τους πατέρας με την Ιερά Σύνοδο. Και τα φαινομενικά καλά αυτά παιδιά μου είπαν με ένα στόμα και οι δεκαπέντε: « Εάν τιμωρηθεί απ’ την Ιερά Σύνοδο ο πνευματικός μας πατέρας , θα φύγουμε όλοι και θα πάμε μαζί του στους Παλαιοημερολογίτες». Τους είπα με αγάπη ότι μιας τέτοια σκέψη είναι τελείως λανθασμένη και εκτός ορίων του πνεύματος του Χριστού. Όμως τα παιδιά αυτά, που όντως είχαν πολλή ευσέβεια μέσα τους και φαίνονταν καλοί χριστιανοί, όταν μετά δύο μήνες τιμωρήθηκε από την Ιερά Σύνοδο ο πνευματικός τους πατέρας, έφυγαν όλοι μαζί του και πήγαν στους παλαιοημερολογίτες. Αυτές είναι θλιβερές καταστάσεις, που δεν είναι όμως σπάνιες στον ελλαδικό χώρο. Κρύβει πολλά μυστικά η πνευματική πατρότητα . Ενώ είναι δωρεά του Θεού, σε εξομολόγους όμως που δεν έχουν οι ίδιοι αναγεννηθεί πνευματικά, επειδή υπάρχει μέσα τους κρυφή ή φανερή εγωπάθεια, δημιουργούνται πολλές αρρωστημένες καταστάσεις που εξ αιτίας τους έχει κλαύσει όχι λίγες φορές η Εκκλησία. Θέλω να κλείσω τις φτωχές αυτές πρακτικές σκέψεις γύρω από τη σωστή εξομολόγηση με μία παρατήρηση. Κάθε πιστός πρέπει να έχει τον πνευματικό του, χωρίς όμως προσκολλήσεις , όπως αναφέραμε προηγούμενα. Ο πιστός που ζει με αγώνα πνευματικό και προσπαθεί και προσέχει στη ζωή του, συνήθως κάνει μικροσφάλματα . Έτσι στον πνευματικό θα πηγαίνει κατά αραιά διαστήματα, ανάλογα με τις πνευματικές ανάγκες που έχει. Τα μικροσφάλματα συγχωρούνται με την μετάνοια και την προσευχή, καθώς σημειώσαμε στο οικείο κεφάλαιο. Αναγκαίο είναι όμως κάθε δύο ή τρεις μήνες ο πιστός να προσέρχεται στον πνευματικό του, να εξομολογείται με ειλικρίνεια, απλότητα και ειλικρινή μετάνοια τα τυχόν σφάλματα που παρατηρεί στον εαυτό του και θα ειρηνεύει. Απαρίθμηση πόσες φορές θυμώσαμε και πόσες φορές μιλήσαμε απότομα στον αδελφό μας, δε χρειάζεται. Απλά χρειάζεται εκδήλωση μετάνοιας, περιληπτική αναφορά των σφαλμάτων και εκζήτηση του ελέους του Θεού. Ούτε χρειάζεται προσπάθεια να βρούμε οπωσδήποτε σφάλματα και να πούμε στον πνευματικό. Ούτε αποσιώπηση και συγκάλυψη των σφαλμάτων, που δημιουργούν τύψεις συνειδήσεως. Η συνήθεια που έχουν μερικοί να θέλουν τον πνευματικό «στην τσέπη» δεν είναι σωστή. Αυτό πρέπει να το προσέξουν ιδιαίτερα οι γυναίκες . Αυτές πολλές φορές αρέσκονται να πηγαίνουν κάθε δέκα ημέρες στον πνευματικό. Κάτι τέτοιο ούτε οι πνευματικοί πρέπει να δέχονται, ούτε οι εξομολογούμενοι να διαπράττουν. Βέβαια εάν- Θεός φυλάξοι- συμβεί σοβαρό παράπτωμα , τότε χρειάζεται αμέσως προσφυγή στο μυστήριο της ιερής Εξομολόγησης και απαραίτητο στοιχείο γνήσιας «εν Χριστώ» πνευματικής ζωής, αρκεί όμως να γίνεται σωστά. Ζήλος «ου κατ’ επίγνωσιν» Ιδιαίτερα οι θρησκευτικοί άνθρωποι διατρέχουν περισσότερο κίνδυνο να πουν μαζί με το Φαρισαίο: «ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων» ( Λουκ. ιη΄, 11 ) . Γύρω μας κυριαρχεί το κακό. Οι άνθρωποι συχνά βουλιάζουν στην άγνοια και την αμαρτία. Εύκολα μας έρχεται η ιδέα: «Δεν είμαστε σαν κι εκείνους, είμαστε καλύτεροι!». Μια τέτοια ιδέα μπορεί να μας δημιουργήσει υψηλό φρόνημα, να καλλιεργήσει μέσα μας την υψηλοφροσύνη και την έπαρση, οπότε η ταπεινοφροσύνη πάει περίπατο. Θέλει πολλή προσοχή. Θέλει η ταπεινοφροσύνη περισσότερη πεποίθηση στο Θεό και λιγότερη στον εαυτό μας. Θέλει άγρυπνη παρακολούθηση των κινήσεων της καρδιάς μας. Χρειάζεται πάντα η καθοδήγηση σοφού και διακριτικού πνευματικού. Το να μπορούμε να ζούμε στην πλήρη αλήθεια, να δεχόμαστε τον έλεγχο του άλλου και να μη θιγόμαστε, να μη βλέπουμε τον εαυτό μας υψηλότερα από τους άλλους, δεν είναι εύκολο πράγμα. Υπάρχουν άνθρωποι που νομίζουν τους εαυτούς τους ταπεινόφρονες. Αν όμως κάποιος διπλανός τους πει ένα λόγο προσβλητικό, εκεί αμέσως φουντώνει ο εγωισμός τους και γίνονται θηρία. Λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Οι περισσότεροι από εμάς ονομάζουμε τους εαυτούς μας αμαρτωλούς∙ ίσως να το παραδεχόμαστε. Αλλά την ταπεινόφρονα καρδιά την ελέγχει η προσβολή και η εξουδένωση εκ μέρους των άλλων». Χρειάζεται πάντα προσοχή με τί μάτι βλέπουμε τους άλλους. Μπορεί ο άλλος τη στιγμή αυτή να έσφαλε, μη σπεύσεις να τον κατακρίνεις στην καρδιά σου και να θεωρείς τον εαυτό σου ανώτερο. Δεν ξέρεις αν κι εσύ αύριο σφάλεις σε κάτι. Ούτε γνωρίζεις αν ο άλλος, που τη στιγμή αυτή τον βλέπεις να σφάλλει, σε λίγο μπορεί να κλάψει πικρά και να συγχωρηθεί από το Θεό. Ο σοφός Πατέρας της Εκκλησίας άγιος Ιωάννης της Κλίμακος μας συμβουλεύει σχετικά: «Όσοι επιζητούμε την ταπεινοφροσύνη, ας μην παύσουμε να εξετάζουμε και να ανακρίνουμε τους εαυτούς μας. Και όταν αισθανόμεθα με την καρδιά μας σε όλα ανώτερον τον πλησίον, τότε είναι κοντά μας το έλεος ( δηλαδή το δώρο του Θεού η ταπεινοφροσύνη) . Θα ήθελα να κλείσω τις φτωχές αυτές σκέψεις περί ταπεινοφροσύνης με τις σοφές συμβουλές που μας δίνει για την αρετή αυτή ο σοφός Μέγας Βασίλειος στην Περί ταπεινοφροσύνης ομιλία του: «Θα ρωτήση όμως κανείς, πώς μπορούμε να εγκαταλείψουμε την ολέθρια υπερηφάνεια και να περάσουμε στη σωτήρια ταπεινοφροσύνη; Αν αγωνιζόμαστε καθημερινά και με κάθε τρόπο γι’ αυτήν και δεν προσπερνάμε ούτε το παραμικρό, θεωρώντας ότι δεν μπορεί να μας βλάψη». Με τον αγώνα διαμορφώνεται ο πνευματικός μας κόσμος και με τη συνεχή πράξη σταθεροποιούνται αυτά που χαράσσουν την πορεία μας. Σφράγισε λοιπόν με την απλότητα της ταπεινοφροσύνης την όλη παρουσία σου, τα ρούχα, το βάδισμα, το κάθισμα, την τροφή, το κρεββάτι, το σπίτι, όλα τα σκεύη και τα έπιπλα που υπάρχουν σ’ αυτό. Ακόμα τα λόγια σου, το τραγούδι, τη συνάντησή σου με τον άλλο, να τα διακρίνει ένα πνεύμα μετριοφροσύνης μάλλον, παρά υπεροψίας και υπεροχής. Μην κομπάζεις με λόγια σοφιστικά, μην τραγουδάς για επίδειξη καλλιφωνίας και μην είσαι υπερόπτης ή πολύ σοβαρός όταν συνομιλείς με τον άλλο. Σε όλα αυτά ψαλίδιζε την υπερβολή. Να είσαι καλός με τον φίλο σου, μετριοπαθής με τον οικιακό σου βοηθό, ανεξίκακος στους θρασείς, φιλάνθρωπος στους καταφρονεμένους και ταπεινούς. Να παρηγορείς όσους υποφέρουν, να επισκέπτεσαι όσους θλίβονται, κανένα να μην περιφρονείς. Να συνομιλείς με γλυκύτητα, στις απαντήσεις σου να είσαι ευχάριστος , σωστός και καταδεκτικός προς όλους. Να μην επαινείς τον εαυτό σου, ούτε να τα φέρνεις έτσι, ώστε οι άλλοι να σε επαινούν. Να μη δέχεσαι λόγια άπρεπα, για να σκεπάσεις τάχα όσο γίνεται τα προτερήματά σου. Σπεύδε να ελέγχεις τον εαυτό σου για τα λάθη που έκανες. Μην περιμένεις από τους άλλους να ελεγχθείς. Για να μοιάσεις με το δίκαιο για τον οποίο κάνει λόγο το βιβλίο των Παροιμιών, που πρώτος γίνεται κατήγορος του εαυτού του. Μιμήσου τον Ιώβ, που δεν απέφυγε να εξομολογηθεί μπροστά στης πόλης τα πλήθη το πταίσμα του. Μην επιτιμάς τους άλλους αυστηρά, μη βιάζεσαι να τους ελέγξεις και μάλιστα με εμπάθεια. Ας μην ξεχνάμε τέλος πως η ταπεινοφροσύνη είναι το στολίδι της «εν Χριστώ» ζωής. Από το βιβλίο: “Μητροπολίτου πρ. Πειραιώς Καλλινίκου Καρούσου Η «εν Χριστώ» Πνευματική ζωή Εκδόσεις Χρυσοπηγή Αθήνα 2010