Β΄ Τόμος
Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
Μαζί με το λόγο περί ασκητικού βίου στέλνω στην οσιότητά σου, πάτερ Ελπίδιε, και το λόγο περί αγάπης. εκτείνεται σε ισάριθμες με τα τέσσερα ευαγγέλια εκατοντάδες κεφάλαια, κι είναι ίσως έργο ανάξιο της προσδοκίας σου, όχι όμως κατώτερο από την δύναμή μου.
Ας γνωρίζει όμως η αγιοσύνη σου, ότι και αυτά δεν είναι καρποί της διάνοιάς μου, αλλά αφού μελέτησα τους λόγους των αγίων Πατέρων, και αφού διάλεξα από εκείτα νοήματα που συντείνουν στο θέμα μας, συγκεντρώνοντας μέσα σε λίγα, πολλά, για να είναι ευσύνοπτα και να μπορείς να τα θυμάσαι ευκολότερα, τα στέλνω στην οσιότητά σου.
Σε παρακαλώ να τα διαβάζεις με καλή διάθεση και ν' αναζητείς την πνευματική ωφέλεια που περιέχουν, παραβλέποντας την έλλειψη της λεκτικής ομορφιάς, και να προσεύχεσαι για την μετριότητά μου, που είμαι έρημος κάθε πνευματικής ωφέλειας.
Σε παρακαλώ και τούτο: μη θεωρήσεις ενόχληση τα παραπάνω, γιατί εκτέλεσα διαταγή. Και το λέω αυτό, επειδή εκείνοι που ενοχλούμε με λόγους, είμαστε πολλοί σήμερα, ενώ εκείνοι που διδάσκουν ή και διδάσκονται με έργα είναι πάρα πολύ λίγοι. Εσύ όμως, όσο πιο φιλόπονα μπορείς πρόσεξε κάθε κεφάλαιο. Γιατί δεν είναι σε όλους, νομίζω, εύκολα κατανοητά όλα, αλλά τα περισσότερα χρειάζονται μεγάλη εξέταση και σύγκριση μεταξύ τους, αν και φαίνεται ο λόγος τους απλούστερος.
Ίσως μέσα σ' αυτά ανακαλύψεις τίποτε χρήσιμο στην ψυχή. και θ' ανακαλύψεις πάντως, με τη χάρη του Θεού, εκείνος που διαβάζει με άδολες σκέψεις και με φόβο Θεού και αγάπη. Εκείνος όμως που δεν μελετά για πνευματική του ωφέλεια, είτε αυτά τα κεφάλαια είτε άλλο οποιοδήποτε βιβλίο, αλλά κυνηγά τις λέξεις για να κακολογεί τον συγγραφέα, για να παραστήσει από οίηση τον εαυτό του σοφότερο δήθεν από αυτόν, αυτός τίποτε ποτέ και πουθενά δεν θα ανακαλύψει ωφέλιμο.
Ας γνωρίζει όμως η αγιοσύνη σου, ότι και αυτά δεν είναι καρποί της διάνοιάς μου, αλλά αφού μελέτησα τους λόγους των αγίων Πατέρων, και αφού διάλεξα από εκείτα νοήματα που συντείνουν στο θέμα μας, συγκεντρώνοντας μέσα σε λίγα, πολλά, για να είναι ευσύνοπτα και να μπορείς να τα θυμάσαι ευκολότερα, τα στέλνω στην οσιότητά σου.
Σε παρακαλώ να τα διαβάζεις με καλή διάθεση και ν' αναζητείς την πνευματική ωφέλεια που περιέχουν, παραβλέποντας την έλλειψη της λεκτικής ομορφιάς, και να προσεύχεσαι για την μετριότητά μου, που είμαι έρημος κάθε πνευματικής ωφέλειας.
Σε παρακαλώ και τούτο: μη θεωρήσεις ενόχληση τα παραπάνω, γιατί εκτέλεσα διαταγή. Και το λέω αυτό, επειδή εκείνοι που ενοχλούμε με λόγους, είμαστε πολλοί σήμερα, ενώ εκείνοι που διδάσκουν ή και διδάσκονται με έργα είναι πάρα πολύ λίγοι. Εσύ όμως, όσο πιο φιλόπονα μπορείς πρόσεξε κάθε κεφάλαιο. Γιατί δεν είναι σε όλους, νομίζω, εύκολα κατανοητά όλα, αλλά τα περισσότερα χρειάζονται μεγάλη εξέταση και σύγκριση μεταξύ τους, αν και φαίνεται ο λόγος τους απλούστερος.
Ίσως μέσα σ' αυτά ανακαλύψεις τίποτε χρήσιμο στην ψυχή. και θ' ανακαλύψεις πάντως, με τη χάρη του Θεού, εκείνος που διαβάζει με άδολες σκέψεις και με φόβο Θεού και αγάπη. Εκείνος όμως που δεν μελετά για πνευματική του ωφέλεια, είτε αυτά τα κεφάλαια είτε άλλο οποιοδήποτε βιβλίο, αλλά κυνηγά τις λέξεις για να κακολογεί τον συγγραφέα, για να παραστήσει από οίηση τον εαυτό του σοφότερο δήθεν από αυτόν, αυτός τίποτε ποτέ και πουθενά δεν θα ανακαλύψει ωφέλιμο.